Η σχετική μελέτη, με επικεφαλής ερευνητές του University College London, εντόπισε σωματίδια άνθρακα που εκπέμπονται από την καύση ορυκτών καυσίμων ενσωματωμένα στα κοράλλια του κόλπου Illa Grossa, στα ανοικτά των νήσων Κολομπρέτες, στην Ισπανία. Τα κοράλλια είναι ένα συχνά χρησιμοποιούμενο φυσικό αρχείο για μελέτες παλαιοκλίματος, λόγω των μετρήσιμων ρυθμών ανάπτυξής τους. Παρόμοια με τους δακτυλίους των δέντρων, η μακρά διάρκεια ζωής τους και η αργή και τακτική ανάπτυξή τους μπορούν να παρέχουν στους επιστήμονες ετήσια, μηνιαία ή ακόμα και εβδομαδιαία περιβαλλοντικά δεδομένα που πηγαίνουν χρόνια πίσω. Μέχρι τώρα έχουν χρησιμοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό για τη μέτρηση κλιματικών συνθηκών του παρελθόντος, αλλά τώρα είναι η πρώτη φορά που σωματίδια ρύπων (εκτός από μικροπλαστικά) έχουν ανακτηθεί από κοράλλια. Οι ερευνητές συνέλεξαν δείγματα κοραλλιών από διάφορες τοποθεσίες στις ακτές του Καστεγιόν της Ισπανίας. Τα κοράλλια βρίσκονταν σχεδόν 60 χιλιόμετρα μακριά από την ακτή και εντός προστατευόμενου θαλάσσιου καταφυγίου, ελαχιστοποιώντας την πιθανότητα μόλυνσης. Το συγκεκριμένο είδος κοραλλιού, Cladocora caespitosa, είναι το μοναδικό μεσογειακό κοράλλι με την ικανότητα να σχηματίζει μεγάλους ύφαλους και αναπτύσσεται κατά μέσο όρο περίπου 0,3 εκατοστά ετησίως. Μελετώντας τα κοράλλια στο εργαστήριο, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι παρουσίασαν σημαντική αύξηση της μόλυνσης από σφαιροειδή ανθρακούχα σωματίδια (SCP), δηλαδή υπολείμματα ορυκτών καυσίμων, μεταξύ του 1969 και του 1992, περίοδος κατά την οποία υπήρξε έντονη εκβιομηχάνιση. «Η ανακάλυψη αυτών των ρύπων ενσωματωμένων στους σκελετούς των κοραλλιών εκτείνεται σε δεκαετίες και δίνει μια σαφή εικόνα για το πόσο εκτεταμένη είναι η ανθρώπινη επιρροή στο περιβάλλον. Είναι η πρώτη φορά που καταφέρνουμε να δούμε αυτού του είδους τους ρύπους στα κοράλλια και η εμφάνισή τους σε αυτές τις αποθέσεις είναι παράλληλη με τον ιστορικό ρυθμό καύσης ορυκτών καυσίμων στην περιοχή», επισημαίνει η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Λούσι Ρόμπερτς από το UCL. Η μελέτη έγινε σε συνεργασία με το ισπανικό ινστιτούτο Instituto de Acuicultura Torre de la Sal και το Πανεπιστήμιο του Λέστερ και δημοσιεύεται στο περιοδικό «Science of the Total Environment».

Υπό την ώθηση του κλιματικού φαινομένου Ελ Νίνιο, η τάση για υψηλές θερμοκρασίες - που οδηγούσε κάθε μήνα μεταξύ Ιουνίου και Δεκεμβρίου 2023 στην καταγραφή ρεκόρ θερμότητας - αναμένεται να συνεχιστεί φέτος, τόνισε ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός (WMO). Επιστήμονες της Εθνικής Υπηρεσίας Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ (NOAA) έκαναν ακόμη και έναν υπολογισμό πιθανοτήτων: υπάρχει μία στις τρεις πιθανότητες το 2024 να είναι θερμότερο από το 2023 και 99% πιθανότητες το 2024 να συμπεριληφθεί μεταξύ των πέντε ετών με τις υψηλότερες θερμοκρασίες. Η χρονιά 2023 ήταν κατά λίγο λιγότερο από 1,48 βαθμό Κελσίου πιο ζεστή στον κόσμο σε σχέση με το κλίμα της προβιομηχανικής εποχής, ανακοίνωσε στα τέλη του περασμένου έτους η ευρωπαϊκή υπηρεσία Copernicus, επιβεβαιώνοντας πως πρόκειται για το πιο ζεστό έτος στην ιστορία του πλανήτη. Οι μέσες θερμοκρασίες της επιφάνειας των ωκεανών κατά το 2023 «διατηρήθηκαν σε υψηλό και ασυνήθιστο επίπεδο, φθάνοντας εποχικά επίπεδα ρεκόρ από τον Απρίλιο ως το Δεκέμβριο», ενισχυμένα από την επιστροφή του φαινομένου Ελ Νίνιο, πρόσθεσε η Copernicus.

Πυρκαγιές ιστορικών διαστάσεων στον Καναδά Η αμερικανική ήπειρος γνώρισε φέτος μια σεζόν δασικών πυρκαγιών που έσπασε όλα τα ρεκόρ, με σχεδόν 800 εκατομμύρια στρέμματα καμένα μέχρι τις 23 Δεκεμβρίου, δηλαδή πάνω από μιάμιση φορά την έκταση της Ισπανίας, 100 εκατομμύρια περισσότερα από τον ετήσιο μέσο όρο της περιόδου 2012-2022 κατά την ίδια ημερομηνία, σύμφωνα με το Global Wildfire Information System (GWIS). Η μεγαλύτερη καταστροφή σημειώθηκε στον Καναδά, όπου 180 εκατομμύρια στρέμματα δασών κάηκαν φέτος. Ήταν πυρκαγιές που τροφοδοτούνταν από την ξηρασία και τη ζέστη που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή και «ανεξέλεγκτες», καθώς «οι τακτικές κατάσβεσης αποδείχθηκαν αναποτελεσματικές», εξηγεί στο Γαλλικό Πρακτορείο η Πολίν Βιλέν-Καρλοτί, διδάκτορας στη γεωγραφία και ειδική στις πυρκαγιές. «Δεν είμαστε πλέον ικανοί να τις αντιμετωπίσουμε, στις σημερινές συνθήκες, με τα ανθρώπινα μέσα μας, εξ ου και η σημασία που έχει να ενεργούμε μάλλον εκ των προτέρων, στην πρόληψη, αντί εκ των υστέρων, στη μάχη και την κατάσβεση», συνεχίζει. Μια φονική χρονιά Ενενήντα επτά νεκροί και 31 αγνοούμενοι στις πυρκαγιές που σημειώθηκαν τον Αύγουστο στη Χαβάη, 34 νεκροί στην Αλγερία, 28 στην Ελλάδα... Η χρονιά ήταν η πιο φονική του 21ου αιώνα, σύμφωνα με την Emergency Events Database (EM-DAT) του Καθολικού Πανεπιστημίου της Λουβέν, με περισσότερους από 250 νεκρούς. «Πρόκειται για μια υπερβολική θνησιμότητα που υπάρχει κίνδυνος να αυξηθεί τα ερχόμενα χρόνια», με πυρκαγιές «οι οποίες πλησιάζουν επικίνδυνα τις πόλεις», επισημαίνει η Πολίν Βιλέν-Καρλοτί. Τον Αύγουστο, η τουριστική πόλη Λαχάινα στο Μάουι της Χαβάης σχεδόν εξαφανίσθηκε από τη φωτιά. Και φέτος, επιπλέον των ζωνών που είναι εν γένει εκτεθειμένες, όπως η μεσογειακή λεκάνη (Ελλάδα, Ιταλία, Τυνησία, Αλγερία...), η Βόρεια Αμερική ή η Αυστραλία, άλλες περιφέρειες, που είχαν μέχρι τώρα γλιτώσει, όπως η Χαβάη ή η Τενερίφη, υπέστησαν καταστροφές - αυξάνοντας τον αριθμό των απειλούμενων ανθρώπων και πλήττοντας τους πιο ευάλωτους πληθυσμούς. Έξι εκατομμύρια τόνοι διοξειδίου του άνθρακα Όσο περισσότερο πολλαπλασιάζονται οι πυρκαγιές, τόσο η βλάστηση έχει λιγότερο χρόνο να μεγαλώσει και πάλι και τόσο περισσότερο τα δάση μπορεί να χάσουν την ικανότητά τους να απορροφούν το διοξείδιο του άνθρακα. «Σύμφωνα με τις πρόσφατες μελέτες, οι πυρκαγιές μειώνουν την αποθήκευση του άνθρακα κατά περίπου 10%», εξηγεί η Σολέν Τιρκετί, ερευνήτρια στο LATMOS (Laboratoire Atmosphères, Milieux, Observations spatiales). Επιπλέον, όταν καίγονται, τα δένδρα απελευθερώνουν μεμιάς στην ατμόσφαιρα όλο το διοξείδιο του άνθρακα -ένα αέριο που προκαλεί το φαινόμενο του θερμοκηπίου- το οποίο είχαν αποθηκεύσει. Ο αντίκτυπος είναι πάντως σχετικός: από την αρχή της χρονιάς, οι δασικές πυρκαγιές απελευθέρωσαν περίπου 6,5 δισεκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα, σύμφωνα με το Global Wildfire Information System (GWIS), έναντι 36,8 δισεκατομμυρίων τόνων που προέρχονται από τη χρήση ορυκτών καυσίμων (πετρελαίου, αερίου, άνθρακα...) και του τσιμέντου. Εν γένει, περίπου 80% του άνθρακα, που δημιουργείται από τις δασικές πυρκαγιές, επαναπορροφάται στη συνέχεια από τη βλάστηση που ξαναφυτρώνει την επόμενη σεζόν. Το υπόλοιπο 20% συμβάλλει αντιθέτως στην ενίσχυση της συσσώρευσης διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, τροφοδοτώντας την άνοδο της θερμοκρασίας σε ένα είδος φαύλου κύκλου. Άμεσος υγειονομικός αντίκτυπος Εκτός από το διοξείδιο του άνθρακα, οι δασικές πυρκαγίες και οι πυρκαγιές σε εκτάσεις με χαμηλή βλάστηση εκλύουν μια ολόκληρη σειρά από παθογόνα σωματίδια, από μονοξείδιο του άνθρακα μέχρι μια ολόκληρη σειρά άλλων αερίων ή αερολυμάτων (στάχτες, αιθάλη...). «Οι εκπομπές αυτές αλλάζουν πάρα πολύ την ποιότητα του αέρα, σε αποστάσεις εκατοντάδων χιλιομέτρων στις πιο σφοδρές πυρκαγιές», λέει η Σολέν Τιρκετί επισημαίνοντας «έναν άμεσο υγειονομικό αντίκτυπο», ο οποίος προστίθεται «στην καταστροφή οικοσυστημάτων, αγαθών και υποδομών». Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε το Σεπτέμβριο στην επιθεώρηση Nature, οι πληθυσμοί των πιο φτωχών χωρών, κατά πρώτο λόγο στην κεντρική Αφρική, είναι πολύ περισσότερο εκτεθειμένοι στην ατμοσφαιρική ρύπανση που προκαλείται από αυτές τις πυρκαγιές, απ' ό,τι αυτοί των ανεπτυγμένων χωρών. Η ιδιαίτερη περίπτωση της Αφρικής Η Αφρική είναι η ήπειρος στην οποία κάηκαν από την αρχή του χρόνου οι μεγαλύτερες εκτάσεις (σχεδόν 2,120 δισεκ. στρέμματα), όμως για την Πολίν Βιλέν-Καρλοτί δεν πρέπει «να δίνουμε υπερβολική βαρύτητα σ' αυτές τις αφρικανικές πυρκαγιές», επειδή αυτός ο αριθμός δεν αντανακλά «μεγάλες δασικές πυρκαγιές». Πρόκειται μάλλον για μικρές «αγροτικές φωτιές», «μια παραδοσιακή πρακτική η οποία δεν βλάπτει ιδιαίτερα τα δάση επειδή οι φωτιές είναι ελεγχόμενες» και εφαρμόζεται με κυκλικό τρόπο, λέει η ειδικός. Έχουν αντίκτυπο στην τοπική χλωρίδα και την τοπική πανίδα, όμως μεσοπρόθεσμα «τα δένδρα θα ξαναφυτρώσουν επιτρέποντας εν γένει μια ανανέωση» της βλάστησης, μια αύξηση της φυτικής διαφορετικότητας, προσθέτει. Η δυνατότητα αναγέννησης των καμένων επιφανειών εξαρτάται πράγματι από τη συχνότητα των πυρκαγιών στο ίδιο κομμάτι γης και από την ένταση των πυρκαγιών.

Ο περασμένος μήνας, με τη θερμοκρασία στην επιφάνεια της Γης να φθάνει τους 14,22 ° Κελσίου στην επιφάνεια της υφηλίου, ξεπέρασε κατά 0,32 ° Κελσίου το προηγούμενο μηνιαίο ρεκόρ, που καταγράφτηκε τον Νοέμβριο του 2020. Ο Νοέμβριος του 2023 ήταν εξάλλου κατά 1,75 ° Κελσίου πιο θερμός από τον μέσο όρο οποιουδήποτε αντίστοιχου μήνα της περιόδου 1850-1900, όπως ορίζεται η προβιομηχανική εποχή. Το φθινόπωρο του βόρειου ημισφαιρίου (Σεπτέμβριος-Νοέμβριος) ήταν επίσης το πιο ζεστό στην ιστορία «με μεγάλη διαφορά», με τη θερμοκρασία στους 15,3 ° Κελσίου, δηλαδή αυξημένη κατά 0,88 ° Κελσίου σε σύγκριση με τον μέσο όρο. «Το 2023 συμπεριλαμβάνει πλέον έξι μήνες και δυο εποχές που έσπασαν ρεκόρ. Αυτός ο ασυνήθιστος Νοέμβριος, κατά τη διάρκεια του οποίου είχαμε δυο μέρες που οι θερμοκρασίας ήταν 2 βαθμούς πάνω από την προβιομηχανική εποχή, σημαίνει πως το 2023 (σ.σ. θα) είναι το πιο θερμό έτος που έχει καταγραφεί ποτέ στην ιστορία», υπογράμμισε η Σαμάνθα Μπέρτζες, υποδιευθύντρια της υπηρεσίας κλιματικής αλλαγής Κοπέρνικος (C3S), στην ανακοίνωση που δόθηκε στη δημοσιότητα σήμερα. Από τον Ιανουάριο, η μέση θερμοκρασία είναι η υψηλότερη που καταγράφτηκε ποτέ κατά τους πρώτους 11 μήνες οποιασδήποτε χρονιάς: 1,46 ° Κελσίου πάνω από τον μέσο όρο της περιόδου 1850-1900 και 0,13 ° Κελσίου πάνω από τους έντεκα πρώτους μήνες του 2016, της πιο θερμής χρονιάς στην ιστορία μέχρι φέτος. «Όσο οι συγκεντρώσεις αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου συνεχίζουν να μεγεθύνονται, δεν μπορούμε να περιμένουμε διαφορετικά αποτελέσματα από αυτά που βλέπουμε φέτος. Η θερμοκρασία θα συνεχίσει να αυξάνεται, όπως και οι συνέπειες των κυμάτων καύσωνα και των ξηρασιών», προειδοποίησε ο Κάρλο Μπουοντέμπο, διευθυντής της C3S. Το κυκλικό κλιματικό φαινόμενο Ελ Νίνιο συνεχίζει να τροφοδοτεί την αύξηση των θερμοκρασιών το 2023 και ακόμη -μέχρι τώρα- δεν έχει φθάσει στο απόγειό του. Τον Νοέμβριο του 2023 η θερμοκρασία στην επιφάνεια των ωκεανών ήταν επίσης ιστορικά η υψηλότερη καταγεγραμμένη αυτή την περίοδο του χρόνου, 0,25 ° Κελσίου υψηλότερη από το προηγούμενο ρεκόρ, τον Νοέμβριο του 2015. Το ρεκόρ προστίθεται σε αυτά που καταρρίπτονταν κάθε μήνα από τον Απρίλιο φέτος. Η έκταση της επιφάνειας του πάγου στην Αρκτική κατέγραψε το 8ο μηνιαίο ελάχιστο φέτος τον Νοέμβριο, συρρικνώθηκε σε επίπεδο 4% κάτω του μέσου όρου. Στην Ανταρκτική, η επιφάνεια του πάγου τον περασμένο μήνα ήταν η δεύτερη μικρότερη που έχει καταγραφεί ποτέ, 9% κάτω από τον μέσο όρο, πάντα σύμφωνα με το παρατηρητήριο Κοπέρνικος. Η ξηρασία συνέχισε να πλήττει τον περασμένο μήνα πολλές περιοχές των ΗΠΑ, της κεντρικής και της ανατολικής Ασίας, κι έγινε πολύ περισσότερο αισθητή στη νότια Αμερική. Αντίθετα, στην Ευρώπη ο καιρός ήταν πιο υγρός, καθώς υπήρξε ιδίως η εκδήλωση της καταιγίδας Κίραν, που έφερε εκτεταμένες βροχοπτώσεις σε μεγάλο μέρος της.

Αν γίνει πραγματικότητα το σενάριο της αύξησης της θερμοκρασίας κατά 2 ° Κελσίου ως το τέλος του αιώνα -αυτή τη στιγμή, η θερμοκρασία οδεύει να έχει αυξηθεί κατά 2,7 ° Κελσίου περί το 2100-, οι ετήσιοι θάνατοι εξαιτίας της ζέστης θα αυξηθούν κατά 370% μέχρι το 2050, με άλλα λόγια θα πολλαπλασιαστούν επί 4,7, τονίζεται στην έκδοση για το 2023 κειμένου αναφοράς που δημοσιεύει κάθε χρόνο η ιατρική επιθεώρηση The Lancet. Η θανατηφόρα ζέστη είναι μόνο μια από τις απειλές για την ανθρώπινη υγεία που αποτελούν συνέπεια της αυξανόμενης χρήσης ορυκτών καυσίμων, επιβεβαιώνει η «Αντίστροφη μέτρηση για την υγεία και την κλιματική αλλαγή», όπως τιτλοφορείται η έκθεση, μερικές εβδομάδες πριν από τη διεθνή σύνοδο για το κλίμα COP28 στο Ντουμπάι, όπου -για πρώτη φορά- θα αφιερωθεί μια μέρα στην υγεία, η 3η Δεκεμβρίου. Οι συχνότερες ξηρασίες, που εκθέτουν εκατομμύρια ανθρώπους στον κίνδυνο να πεθάνουν από πείνα, ή τα κουνούπια, που φθάνουν ολοένα πιο μακρυά μεταδίδοντας μολυσματικές ασθένειες, καθώς και η αδυναμία των συστημάτων υγείας να αντεπεξέλθουν στην αυξημένη πίεση, είναι ανάμεσα στους άλλους κινδύνους που αναφέρονται στην έκθεση, με συνολικά 47 δείκτες. Παρά τις ολοένα πιο πιεστικές εκκλήσεις να υπάρξει παγκόσμια δράση, οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που οφείλονται στην ενέργεια έφθασαν σε νέα ύψη την περασμένη χρονιά, στηλιτεύει η έκθεση, που προσάπτει ευθύνες στις κυβερνήσεις, στις επιχειρήσεις και στις τράπεζες που επιχορηγούν και επενδύουν ακόμη μαζικά στα ορυκτά καύσιμα, τα οποία προκαλούν την κλιματική αλλαγή. «Πρόδρομο σύμπτωμα» Το 2022, οι κάτοικοι όλου του κόσμου εκτέθηκαν, κατά μέσον όρο, σε 86 ημέρες δυνητικά θανατηφόρων θερμοκρασιών, σύμφωνα με την «Αντίστροφη μέτρηση» του Λάνσετ. Κι ο αριθμός των ανθρώπων 65 ετών και άνω που πέθαναν εξαιτίας της ζέστης αυξήθηκε αλματωδώς, κατά 85%, μεταξύ της περιόδου 1991-2000 και 2013-2022, συμπληρώνεται στην έκθεση. Το κείμενο βλέπει το φως της δημοσιότητας την ώρα που το 2023 αναμένεται να γίνει η πιο θερμή χρονιά στην ιστορία της ανθρωπότητας. Το ευρωπαϊκό παρατηρητήριο για το κλίμα ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα πως ο φετινός Οκτώβριος ήταν ο πιο θερμός στα χρονικά. «Ο αντίκτυπος που παρατηρούμε σήμερα ενδέχεται να μην είναι παρά πρόδρομο σύμπτωμα ενός πολύ επικίνδυνου μέλλοντος», τόνισε σε δημοσιογράφους η Μαρίνα Ρομανέλο, η εκτελεστική διευθύντρια της έκθεσης. Αν γίνει πραγματικότητα το σενάριο της αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά 2 ° Κελσίου ως το 2100 ο αντίκτυπος στην ανθρώπινη υγεία θα απογειώσει την υπερβάλλουσα θνησιμότητα. Περίπου 520 εκατομμύρια άνθρωποι επιπλέον θα βρεθούν αντιμέτωποι με διατροφική ανασφάλεια, μέτρια ως οξεία, στα μέσα του αιώνα, σύμφωνα με τις προβλέψεις του Λάνσετ. Ενώ οι μολυσματικές ασθένειες που μεταδίδονται και εξαπλώνονται από τα κουνούπια θα επεκταθούν σε νέες ζώνες. Η μετάδοση του δάγκειου πυρετού μπορεί έτσι να αυξηθεί κατά 36%. Μπροστά στον πολλαπλό αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής, πάνω από το ένα τέταρτο των πόλεων που εξετάστηκαν από τους ερευνητές εξέφρασαν την ανησυχία πως τα συστήματα υγείας τους δεν θα είναι σε θέση να αντεπεξέλθουν. «Αφόρητο μέλλον» «Είμαστε αντιμέτωποι με τη μια κρίση πάνω στην άλλη», τόνισε η Τζορτζιάνα Γκόρντον-Στράαν, εκ των συντακτών της έκθεσης, η πατρίδα της οποίας, η Τζαμάικα, πλήττεται το τρέχον διάστημα από επιδημία δάγκειου πυρετού. Υπογράμμισε ότι είναι «οι κάτοικοι των πιο φτωχών χωρών, που συχνά ευθύνονται λιγότερο για τις εκπομπές αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, αυτοί που πληρώνουν το τίμημα του αντίκτυπου στην υγεία» και γενικά «έχουν λιγότερες χρηματοοικονομικές και τεχνικές δυνατότητες να προσαρμοστούν στις θανατηφόρες θερμοκρασίες, στην άνοδο του επιπέδου των θαλασσών, ή στις καταστροφικές ξηρασίες που επιδεινώνονται εξαιτίας της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας». Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, ο Αντόνιο Γκουτέρες, που δεν σταματά να κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την κλιματική αλλαγή, αντέδρασε στην έκθεση τονίζοντας πως «η ανθρωπότητα είναι αντιμέτωπη με αφόρητο μέλλον». «Βλέπουμε ήδη να καταστρέφεται η υγεία και το βιος δισεκατομμυρίων ανθρώπων στον κόσμο, που τίθενται σε κίνδυνο εξαιτίας της ζέστης-ρεκόρ, των ξηρασιών που ρημάζουν τις σοδειές, των αυξανόμενων επιπέδων λιμού, των μεγεθυνόμενων εξάρσεων μολυσματικών ασθενειών, των φονικών καταιγίδων και πλημμυρών», επισήμανε σε ανακοίνωσή του. Ο Νταν Μίτσελ, που έχει την έδρα για τους κλιματικούς κινδύνους στο βρετανικό πανεπιστήμιο του Μπρίστολ, στηλίτευσε το ότι οι «ήδη καταστροφικές» προβλέψεις για τον αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής στην υγεία «δεν έπεισαν τις κυβερνήσεις να μειώσουν επαρκώς τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα για να τηρήσουν τον πρώτο στόχο της συμφωνίας του Παρισιού, τον 1,5 ° Κελσίου», αναφερόμενος στην επιδίωξη να περιοριστεί η αύξηση της θερμοκρασίας στην υφήλιο. Για τη Μαρίνα Ρομανέλο, αν δεν υπάρξει αληθινή πρόοδος στον αγώνα εναντίον της κλιματικής αλλαγής και των εκπομπών, «η αυξανόμενη έμφαση για την υγεία στις διαπραγματεύσεις για το κλίμα υπάρχει κίνδυνος να αποδειχθεί πως δεν είναι τίποτα περισσότερο από κούφια λόγια».

Εκεί που το απέραντο γαλάζιο σκουραίνει, και οι κολυμβητές γίνονται επιφυλακτικοί, ξεκινάει να συντελείται στα λιβάδια της ποσειδωνίας ένα μικρό θαύμα, καθώς πρόκειται για έναν από τους πιο σημαντικούς οικοτόπους του Αιγαίου. «Η Ποσειδωνία είναι είδος φυτού που υπάρχει μονάχα στη Μεσόγειο. Δεν το βρίσκουμε κάπου αλλού στον κόσμο. Είναι πάρα πολύ κοινό, αλλά επίσης πάρα πολύ σημαντικό για τα θαλάσσια οικοσυστήματα» εξηγεί ο κ. Παράβας. Κατ’ αρχάς, διότι, όταν συναντώνται στις ακτές, τα συγκεκριμένα φυτά «συντηρούν και επιτρέπουν την ανάπτυξη της παραλίας, την προστατεύουν από τη διάβρωση. Αποτελούν λίπασμα για όλα τα φυτά που συγκρατούν την άμμο» και γι αυτό πρέπει να μην απομακρύνονται από τις παραλίες και ειδικά με τη χρήση μηχανημάτων. Επιπλέον, όμως, μέσα στη θάλασσα, τα λιβάδια της ποσειδωνίας λειτουργούν ως «αποθήκες μπλε άνθρακα», δηλαδή απομακρύνουν και δεσμεύουν διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα, μέσω της φωτοσύνθεσης! «Βρίσκουμε την ποσειδωνία από πάρα πολύ ρηχά μέχρι και 45 μέτρα βάθος, ακριβώς γιατί είναι ένα φυτό που έχει ανάγκη την ηλιακή ακτινοβολία για να φωτοσυνθέσει» οπότε δεν επιβιώνει όπου δεν φτάνει το φως του ήλιου, ενώ «επηρεάζεται πολύ από την καθαρότητα των νερών, από τη θολερότητα και από τη ρύπανση. Ευτυχώς, στη χώρα μας δεν έχουμε σημαντική ρύπανση στις πιο πολλές περιοχές, μονάχα σε κλειστούς κόλπους ή λιμάνια» επισημαίνει ο κ. Παράβας. Συνεπώς, κάθε φορά που συναντούμε τα μακριά φύλλα της ποσειδωνίας, έχουμε κάθε λόγο να βουτήξουμε άφοβα διότι η θάλασσα είναι καθαρή και φιλόξενη, όχι μόνο για τους κολυμβητές αλλά και για εκατοντάδες ψάρια και είδη του βυθού. «Μπορούμε να τα φανταστούμε σα θαλάσσια δάση που προστατεύουν διαφορετικά είδη ζωής, πολλά από τα οποία είναι σημαντικά για την αλιεία. Πάρα πολλά είδη ψαριών ζουν, αναπαράγονται και τρέφονται στα λιβάδια της Ποσειδωνίας» σημειώνει ο βιολόγος της WWF. Όσο για το διοξείδιο του άνθρακα, τα συγκεκριμένα φυτά σχηματίζουν «οικοσυστήματα μπλε άνθρακα γιατί αποθηκεύουν πάρα πολύ μεγάλες ποσότητές του, οπότε συμβάλλουν στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, και έχουν πάρα πολύ μεγάλη παραγωγή οξυγόνου» υπογραμμίζει ο ίδιος. Συγκεκριμένα, κάθε τετραγωνικό μέτρο ενός υγιούς λιβαδιού παράγει μέχρι και 20 λίτρα οξυγόνου την ημέρα ενώ τα λιβάδια αποτελούν σημαντικές «φυσικές καταβόθρες άνθρακα», καθώς αποθηκεύουν περίπου το 10% του διοξειδίου του άνθρακα που δεσμεύεται από τους ωκεανούς κάθε χρόνο. Σε κίνδυνο τα λιβάδια της ποσειδωνίας Όπως τονίζει ο κ. Παράβας, «οι ανθρώπινες δραστηριότητες είναι οι μοναδικές απειλές που αντιμετωπίζει η ποσειδωνία και η πιο σημαντική που υφίσταται στη χώρα μας είναι η ανεξέλεγκτη αγκυροβολία». Παρόλο που τα λιβάδια της ποσειδωνίας θεωρούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση προστατευόμενος οικότοπος προτεραιότητας, και «πολλές περιοχές NATURA στην Ελλάδα έχουν χαρακτηριστεί έτσι για την παρουσία της ποσειδωνίας, όπως επίσης υπάρχει προστασία της από την αλιεία, ειδικά από τα συρόμενα εργαλεία, δηλαδή τις μηχανότρατες και τα γρι-γρι που απαγορεύονται σε συγκεκριμένες περιοχές όπου υπάρχουν λιβάδια, αυτό που επηρεάζει αυτή τη στιγμή πάρα πολύ την κατάσταση της ποσειδωνίας είναι η αγκυροβολία» εξηγεί ο βιολόγος της WWF. Γιατί, ωστόσο, κάτι φαινομενικά τόσο απλό καταστρέφει τα «μπλε δάση»; «Οι άγκυρες πέφτοντας μέσα στο λιβάδι της ποσειδωνίας δεν κάνουν μια σημειακή ζημιά, εκεί που πέφτει η άγκυρα, αλλά επειδή έχουν την αλυσίδα τους και το σκάφος περιστρέφεται γύρω από την άγκυρα, αυτή δημιουργεί μεγάλα ξέφωτα ξεριζώνοντας όλα τα φύλλα της ποσειδωνίας που βρίσκονται γύρω» τονίζει ο κ. Παράβας, προσθέτοντας ότι «εάν υπάρχει μεγάλη επισκεψιμότητα από σκάφη, η επαναλαμβανόμενη άσκηση της απειλής εν τέλει ξεριζώνει τελείως τα φύλλα της ποσειδωνίας και νεκρώνει το λιβάδι». Ο χρόνος που χρειάζεται μια θημωνιά για να ανακάμψει είναι μεγάλος και, φυσικά, προϋποτίθεται η παύση της απειλής, δηλαδή ο έλεγχος της αγκυροβολίας. Σε διαφορετική περίπτωση, αρχικά, «υποβαθμίζεται πάρα πολύ το οικοσύστημα από άποψη βιοποικιλότητας γιατί δεν υπάρχει πια βλαστός και τα φύλλα που προσφέρουν κάλυψη στα διάφορα είδη που ζουν εκεί, οπότε ούτε μπορούν να τραφούν, ούτε μπορούν να συγκεντρωθούν. Γίνονται δηλαδή σαν θαλάσσιοι έρημοι» λέει ο κ. Παράβας. Κατά δεύτερον, «σιγά-σιγά απελευθερώνεται το διοξείδιο του άνθρακα, που έχει αποθηκευτεί στα φύλλα, τους βλαστούς αλλά κυρίως στα ριζώματα του φυτού, που είναι το πιο σημαντικό σημείο αποθήκευσης». «Η καταστροφή και η υποβάθμιση των μπλε λιβαδιών θα οδηγήσει στην απελευθέρωση μεγάλων ποσοτήτων διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα» τονίζει ο κ. Παράβας. WWF, ΕΛΚΕΘΕ και CycladesPreservationFund συμμαχούν για την προστασία των θαλάσσιων «πνευμόνων» Η συνολική έκταση των λιβαδιών της ποσειδωνίας στη χώρα μας εκτιμάται σε περίπου 2.500 τετρ. χλμ., καλύπτοντας μήκος μεγαλύτερο από το 70% της ακτογραμμής. Με στόχο την προστασία τους, η WWF Ελλάς, το Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας του Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) και το CycladesPreservationFund (CPF) ενώνουν τις δυνάμεις τους με εταίρους από την Γαλλία, την Τυνησία και την Τουρκία στο πλαίσιο του προγράμματος «Μπλε Δάση της Μεσογείου» και υπό τον συντονισμό του μεσογειακού γραφείου της WWF. Αρχικά, θα εκτιμηθεί το μέγεθος των «καταβοθρών μπλε άνθρακα», όπως λέγονται, και κατόπιν, θα αξιολογηθεί η ένταση της απειλής της ανεξέλεγκτης αγκυροβολίας και οι επιπτώσεις της, «με τη χρήση δορυφορικών και άλλων δεδομένων», όπως αναφέρει ο κ. Παράβας, ειδικά με τη συνεισφορά του ΕΛΚΕΘΕ στο ερευνητικό μέρος. Συγκεκριμένα, οι περιοχές παρέμβασης στην Ελλάδα είναι η θαλάσσια προστατευόμενη περιοχή της Γυάρου και η περιοχή Natura 2000 των Μικρών Κυκλάδων (Σχοινούσα, Ηρακλειά, Κουφονήσια, Κέρος, Αντικέρια), οι οποίες είναι «τουριστικά σημαντικές, ώστε να αξιολογηθεί η πίεση που υφίστανται». Επιπλέον, οι τρεις φορείς θα προχωρήσουν στην ανάπτυξη και κατάθεση προτάσεων για τη θεσμική προστασία των λιβαδιών της ποσειδωνίας, την απλοποίηση της αδειοδότησης αγκυροβολίων φιλικών προς αυτά, αλλά και στην εγκατάστασή τους. «Πρόκειται για σταθερά αγκυροβόλια τα οποία είναι βιδωτά συνήθως στον πυθμένα και κάνουν πολύ μικρότερη ζημιά γιατί γλιτώνουμε το κομμάτι της αλυσίδας, το οποίο θα σερνόταν και θα κατέστρεφε τις θημωνιές. Τα φιλικά αγκυροβόλια στηρίζονται με ένα πλωτό σύστημα πάνω, το οποίο δεν επιτρέπει στο ενδιάμεσο να σέρνεται στο βυθό» εξηγεί ο κ. Παράβας. Τέλος, καθώς η ύπαρξη της ποσειδωνίας αποτελεί δείκτη υγείας του θαλάσσιου περιβάλλοντος, το CycladesPreservationFund θα παίξει σημαντικό ρόλο στην εμπλοκή των τοπικών κοινωνιών τόσο στη διαμόρφωση των προτάσεων, όσο και στην εφαρμογή των μέτρων διαχείρισης. «Ο σκοπός είναι να αποκαταστήσουμε τα οικοσυστήματα που έχουν υποβαθμιστεί μέσα από λύσεις φιλικές προς τη φύση, οι οποίες έχουν ήδη δοκιμαστεί» καταλήγει ο κ. Παράβας.

Οι ερευνητές από το Τμήμα Γεωεπιστημών και Πλανητικών Επιστημών της Σχολής Τζάκσον του Πανεπιστημίου του Τέξας, το Ερευνητικό Ινστιτούτο Γης και Διαστήματος του Πολυτεχνείου του Χονγκ Κονγκ και το Τμήμα Μηχανικών Γης και Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Κολούμπια, έθεσαν στο επίκεντρο την ανάγκη να μελετηθεί η δυναμική εξέλιξη και οι μηχανισμοί πίσω από το φαινόμενο της απότομης μετάβασης από την ξηρασία στις πλημμύρες, με τελικό στόχο την αύξηση της ανθεκτικότητας της κοινωνίας στις μεταβολές αυτές. Στο πλαίσιο της έρευνας εξέτασαν μετεωρολογικά και υδρολογικά δεδομένα τεσσάρων δεκαετιών (1980-2020) σε παγκόσμιο επίπεδο. Εντόπισαν ότι στην Ευρώπη και σε άλλες έξι περιφερειακές εστίες σε όλο τον κόσμο, η τάση επιδεινώνεται: στην ανατολική πλευρά της Βόρειας Αμερικής, στην ανατολική Ασία, στη νοτιοανατολική Ασία, στη νότια Αυστραλία, στη νότια Αφρική και στα νότια της Νότιας Αμερικής. Ανάλογα με την περιοχή διαπίστωσαν ότι η πιθανότητα ξαφνικής μετάβασης από την ξηρασία σε επικίνδυνες βροχοπτώσεις αυξήθηκε περίπου κατά 0.24-1% κατ’ έτος κατά τη διάρκεια αυτής της χρονικής περιόδου που μελετήθηκε. Ο καθηγητής στη Σχολή Γεωεπιστημών του Πανεπιστημίου του Τέξας στο Όστιν, Ζονγκ-Λιανγκ Γιανγκ, ένας από τους συγγραφείς της μελέτης, εκφράζει την ανησυχία του «για την ξαφνική μεταστροφή από την ξηρασία στις πλημμύρες». «Η κοινωνία συνήθως δυσκολεύεται να ανταποκριθεί σε ένα είδος φυσικής καταστροφής, όπως η ξηρασία, αλλά τώρα ξαφνικά έχουμε και πλημμύρες. Και αυτό έχει συμβεί σε πολλά μέρη», παρατηρεί. Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορούν να συμβάλουν σε ξαφνικές αλλαγές στο κλίμα και τον καιρό, συμπεριλαμβανομένης της κλιματικής αλλαγής, αλλά και των επαναλαμβανόμενων φαινομένων Ελ Νίνιο και Λα Νίνια. Μελετώντας τους μηχανισμούς πίσω από τις μεταβολές αυτές, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι κατά τη διάρκεια της έντονης ξηρασίας σε υγρές περιοχές η εξάτμιση του νερού από το έδαφος και τα φυτά επιταχύνεται, ωθώντας το προς τον αέρα και παρέχοντας μια πηγή υγρασίας για την ανάπτυξη ισχυρών βροχοπτώσεων. Κατά τη διάρκεια της έντονης ξηρασίας σε ξηρές περιοχές, επιπλέον, ο ζεστός καιρός και η χαμηλή πίεση δημιουργούν μια κλίση πίεσης που αντλεί υγρασία από άλλες περιοχές, όπως ο ωκεανός. Όπως σημειώνουν οι ερευνητές, οι ξηρασίες καθιστούν τις περιοχές πιο ευάλωτες στις επόμενες πλημμύρες και η μετάβαση από την ξηρασία στις πλημμύρες μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερες επιπτώσεις λόγω της πιθανής αύξησης της τρωτότητας των πληθυσμών και των οικοσυστημάτων. Τονίζουν πάντως ότι η ανακάλυψη αυτών των χερσαίων μηχανισμών μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να βοηθήσει στην αύξηση της ακρίβειας των προγνωστικών κλιματικών μοντέλων και στην ανάπτυξη συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης.

Το καλοκαίρι του 2023 για το βόρειο ημισφαίριο ήταν το θερμότερο που έχει καταγραφεί από τότε που διατηρούνται αρχεία, με παρατεταμένους καύσωνες στη Βόρεια Αμερική και τη νότια Ευρώπη, οι οποίοι προκάλεσαν καταστροφικές πυρκαγιές και αύξησαν τα επίπεδα θνησιμότητας. Ο Ιούλιος ήταν ο θερμότερος μήνας που έχει καταγραφεί ποτέ, ενώ οι μέσες θερμοκρασίες τον Αύγουστο ήταν κατά 1,5 βαθμό Κελσίου υψηλότερες από την προβιομηχανική εποχή. Έρευνα του Climate Central, μιας ερευνητικής ομάδας με έδρα τις ΗΠΑ, εξέτασε τις θερμοκρασίες σε 180 χώρες και 22 περιφέρειες και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το 98% του παγκόσμιου πληθυσμού εκτέθηκε σε θερμοκρασίες υψηλότερες από το κανονικό. Εξάλλου εκτίμησε ότι το γεγονός αυτό κατέστη δύο φορές πιο πιθανό λόγω της μόλυνσης από το διοξείδιο του άνθρακα. «Σχεδόν κανένας στη Γη δεν γλίτωσε από τις επιπτώσεις της υπερθέρμανσης τους προηγούμενους τρεις μήνες», δήλωσε ο Άντριου Πέρσινγκ, αντιπρόεδρος αρμόδιος για την επιστήμη στο Climate Central. «Σε κάθε χώρα που μπορέσαμε να αναλύσουμε, περιλαμβανομένου του νότιου ημισφαιρίου όπου αυτή θα έπρεπε να είναι η πιο κρύα περίοδος του έτους, είδαμε θερμοκρασίες που θα ήταν δύσκολο - και σε κάποιες περιπτώσεις σχεδόν αδύνατ0-- (να καταγραφούν) χωρίς την ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή», πρόσθεσε. Το Climate Central εκτιμά αν τα κύματα καύσωνα έγιναν πιο πιθανά λόγω της κλιματικής αλλαγής συγκρίνοντας τις θερμοκρασίες που καταγράφηκαν με αυτές που παρήγαγαν μοντέλα τα οποία αφαιρούν την επιρροή των αεριών του θερμοκηπίου. Σύμφωνα με την έκθεση, το καλοκαίρι που πέρασε έως και 6,2 δισεκ. άνθρωποι στη Γη έζησαν τουλάχιστον μία ημέρα κατά την οποία καταγράφηκαν αυξημένες θερμοκρασίες, φαινόμενο το οποίο έγινε πέντε φορές πιο πιθανό λόγω της κλιματικής αλλαγής. Στη Βόρεια Αμερική και τη νότια Ευρώπη δεν θα ήταν δυνατό να καταγραφούν αυτοί οι καύσωνες χωρίς την κλιματική αλλαγή, δήλωσε η Φριντερίκε Ότο κλιματολόγος στο Grantham Institute for Climate Change and Environment. «Εξετάσαμε μεμονωμένους καύσωνες», είπε. «Δεν έγιναν πέντε φορές πιο πιθανοί, έγιναν απεριόριστα πιο πιθανοί, διότι δεν θα είχαν συμβεί χωρίς την κλιματική αλλαγή», τόνισε.

Σύμφωνα με την Πυροσβεστική το κύριο μέτωπο της πυρκαγιάς του Έβρου εντοπίζεται στην περιοχή της Λεπτοκαρυάς, ενώ αναζωπυρώσεις σημειώθηκαν κατά την διάρκεια της νύχτας στη Δαδιά. Στις επιχειρήσεις στον Έβρο συμμετέχουν ισχυρές επίγειες πυροσβεστικές δυνάμεις, μαζί με εθελοντές πυροσβέστες και δυνάμεις των Ενόπλων Δυνάμεων ενώ από το πρώτο φως της ημέρας ξεκίνησαν τις ρίψεις νερού 4 αεροσκάφη και 3 ελικόπτερα. Σε εξέλιξη βρίσκεται και η πυρκαγιά που ξέσπασε χθες το πρωί, πιθανότατα από κεραυνό, στο νησί της Άνδρου. Οι προσπάθειες της Πυροσβεστικής επικεντρώνονται στο μέτωπο που υπάρχει κοντά στο Βιτάλι. Στο σημείο επιχειρούν 73 πυροσβέστες, 3 ομάδες πεζοπόρων τμημάτων, 18 οχήματα ενώ από συνδρομή από αέρα παρέχουν 2 αεροσκάφη και 2 ελικόπτερα. Στην Πάρνηθα, σύμφωνα με την Πυροσβεστική, κατά την διάρκεια της νύχτας σημειώθηκαν κάποιες αναζωπυρώσεις, κυρίως στη νοτιοδυτική πλευρά της, κοντά στο Φρούριο της Φυλής, όπου από το πρωί επιχειρούν από αέρος 2 ελικόπτερα. Βελτιωμένη είναι, όπως έγινε γνωστό από την Πυροσβεστική, η εικόνα της πυρκαγιάς, που ξέσπασε το μεσημέρι του Σαββάτου σε δύσβατη περιοχή, στο Λοκρό Φθιώτιδας, όπως και στη Βοιωτία όπου σημειώθηκαν μικρής έκτασης αναζωπυρώσεις στη περιοχή Στείρι. Υψηλός κίνδυνος για πολλές περιοχές της χώρας Παραμένει υψηλός ο κίνδυνος πυρκαγιάς σε πολλές περιοχές της χώρας και σήμερα. Σε γενική επιφυλακή παραμένει το προσωπικό των Πυροσβεστικών Υπηρεσιών της Επικράτειας προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι αυξημένες υπηρεσιακές απαιτήσεις, που έχουν προκύψει λόγω του μεγάλου αριθμού πυρκαγιών, ενώ συνεχίζονται οι περιπολίες εναέριας επιτήρησης, καθώς και περιπολίες από πυροσβεστικές, αστυνομικές και στρατιωτικές δυνάμεις.

Σύμφωνα με την Πυροσβεστική κατά την διάρκεια της νύχτας σημειώθηκαν κάποιες αναζωπυρώσεις, οι οποίες όμως ήταν χαμηλότερης έντασης σε σχέση με αυτές που έγιναν τα ξημερώματα της Πέμπτης, και αντιμετωπίστηκαν άμεσα από τις ισχυρές επίγειες δυνάμεις που συνέχιζαν να επιχειρούν όλο το βράδυ. Ειδικότερα στην Πάρνηθα συνεχίζουν να επιχειρούν 260 πυροσβέστες με 13 ομάδες πεζοπόρων τμημάτων, 77 οχήματα, ενώ με το πρώτο φως της ημέρας ξεκίνησαν να πραγματοποιούν ρίψεις νερού 8 αεροσκάφη και 5 ελικόπτερα. Βελτιωμένη είναι και η εικόνα της πυρκαγιάς στη Βοιωτία όπου σύμφωνα με την Πυροσβεστική το μέτωπο που απασχολεί αυτή την στιγμή είναι στη Υλίκη, ενώ υπάρχουν διάσπαρτες εστίες στο Στείρι, οι οποίες όμως φαίνεται να είναι διαχειρίσιμες. Σε ποιες περιοχές υπάρχει πολύ υψηλός κίνδυνος πυρκαγιάς Πολύ υψηλός κίνδυνος πυρκαγιάς (κατηγορία κινδύνου 4) προβλέπεται σήμερα Παρασκευή 25 Αυγούστου για δύο περιφέρειες της χώρας, σύμφωνα με τον Χάρτη Πρόβλεψης Κινδύνου Πυρκαγιάς που εκδίδει η γενική γραμματεία Πολιτικής Προστασίας του υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας (civilprotection.gov.gr). Ειδικότερα, πολύ υψηλός κίνδυνος πυρκαγιάς προβλέπεται σήμερα για τις εξής περιοχές: - Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας (ΠΕ Βοιωτίας, ΠΕ Εύβοιας) - Περιφέρεια Αττικής

«Οι ευρωπαϊκές εταιρείες πετρελαίου και αερίου δεν είναι διόλου δεσμευμένες στη μετάβαση» παρότι «υποκρίνονται πως είναι», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Γιάκουμπ Γκογκολέφσκι, στέλεχος της ΜΚΟ. Παρουσίασε, εν μέσω καύσωνα, την ανάλυση έκθεσης 110 σελίδων που έγραψε γερμανός πολιτολόγος ειδικευμένος σε ζητήματα ενέργειας, ο Στέφεν Μπούκολντ. Σύμφωνα με την έκθεση αυτή, που βασίζεται στα αποτελέσματα του 2022 που δημοσιοποίησαν 12 ευρωπαϊκοί όμιλοι, ανάμεσά τους οι BP, TotalEnergies και Shell, μόλις το 0,3% της παραγωγής τους προήλθε από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Κατά μέσον όρο, «μόνο το 7,3% των επενδύσεων» αυτών των 12 εταιρειών κατευθύνθηκε σε πράσινες μορφές ενέργειας, ενώ το 92,7% χρηματοδότησε δραστηριότητες που συνδέονται με ορυκτά καύσιμα όπως το αέριο και το πετρέλαιο που εκπέμπουν CO2 και συμβάλλουν στην αύξηση της θερμοκρασίας, στηλίτευσε η ΜΚΟ. «Και η κατάσταση χειροτέρεψε το 2023». Η πλειονότητα των ευρωπαϊκών εταιρειών πετρελαίου και αερίου σχεδιάζουν «να διατηρήσουν, αν όχι να αυξήσουν την παραγωγή (...) τουλάχιστον μέχρι το 2030», ενώ έχουν οι περισσότερες δεσμευτεί να σταματήσουν τις εκπομπές CO2 μέχρι το 2050, σημείωσε η Greenpeace. Με το σύνθημα «το θερμόμετρο εκρήγνυται, ευχαριστούμε βιομηχανία των ορυκτών καυσίμων», μερικοί ακτιβιστές έστησαν ψεύτικη εγκατάσταση άντλησης πετρελαίου στην επιχειρηματική συνοικία Ντεφάνς, στις πύλες του Παρισιού, όπου βρίσκεται η έδρα της TotalEnergies. Όπως στην περίπτωση του άνθρακα, η ΜΚΟ καλεί τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να ρυθμίσουν τη δραστηριότητα του ενεργειακού τομέα, να τον υποχρεώσουν να «μειώσει» την παραγωγή ορυκτών καυσίμων, διότι «η αυτορύθμιση δεν λειτουργεί». Ζητά οι χώρες μέλη της ΕΕ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ορίσουν «υποχρεωτικό στόχο για τη μείωση της κατανάλωσης πετρελαίου», εξήγησε ο κ. Γκογκολέφσκι. Η έκθεση της οργάνωσης, υπό τον με τίτλο «Οι βρόμικοι δώδεκα», βασίζεται σε δεδομένα από τις ετήσιες εκθέσεις των αποτελεσμάτων το 2022 έξι μεγάλων εταιρειών του τομέα του πετρελαίου με έδρα την Ευρώπη, δηλαδή τις Shell (Βρετανία/Ολλανδία), TotalEnergies (Γαλλία), BP (Βρετανία), Equinor (Νορβηγία), ENI (Ιταλία) και Repsol (Ισπανία), καθώς και έξι δημόσιων επιχειρήσεων του πετρελαίου ή του αερίου, των ÖMV (Αυστρία), PKN Orien (Πολωνία), MOL (Ουγγαρία), Wintershall Dea (Γερμανία, θυγατρική της BASF), Petrol Group (Σλοβενία) και Ina Croatia (Κροατία).

Ο επαναπροσδιορισμός της σχέσης μεταξύ του φυσικού στοιχείου και του δομημένου περιβάλλοντος μιας πόλης αποτελεί προϋπόθεση για την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξής της(...). Βασικό εργαλείο για την επίτευξη βιώσιμης αστικής ανάπτυξης είναι οι επεμβάσεις αστικής κλίμακας και οι στοχευμένες αστικές αναπλάσεις». Αυτά αναφέρει μεταξύ άλλων στην εισαγωγή της η μελέτη του δήμου Φυλής, για την ανάπλαση της περιοχής και του ιστορικού κέντρου. Ένα μεγάλο έργο που αφορά σε επιφάνεια περίπου 50.000 τμ κι έρχεται ως συνέχεια μιας γενικότερης ανάπλασης, που επιχειρείται από τη δημοτική Αρχή και περιλαμβάνει και τη δασική περιοχή της Πάρνηθας. Η Φυλή ετοιμάζεται ν’ αλλάξει φυσιογνωμία, με τη λειτουργική, περιβαλλοντική και αισθητική βελτίωσή της, εστιάζοντας στους κατοίκους, στους επισκέπτες, στα άτομα με αναπηρία και στα εμποδιζόμενα άτομα. Στοχεύει στην αναβάθμιση του αστικού ιστού της, αλλά με σεβασμό στην παράδοση και την ιστορική κληρονομιά της. Διαθέτει και τον πλούσιο δασικό πλούτο, στον οποίο μεταξύ άλλων δημιουργούνται περιπατητικές και ποδηλατικές διαδρομές κι έτσι στοχεύει στο να αποτελέσει ταυτόχρονα μια φιλική πόλη, αλλά κι έναν τουριστικό προορισμό, προς ανάπτυξη και της τοπικής οικονομίας, ή όπως ανέφερε πρόσφατα ο δήμαρχός της Χρήστος Παππούς, φιλοδοξεί να γίνει η «Αράχωβα της Αττικής». «Αλλάζει εντελώς μορφή η περιοχή, γίνεται μια άλλη πόλη», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Παππούς και προσθέτει: «Η ανάπλαση θα είναι παντού, είναι στο ιστορικό κέντρο, αλλά είναι και στο βουνό της Πάρνηθας με ποδηλατικές διαδρομές, με δασικά μονοπάτια, ένας κανονικός τουριστικός προορισμός, ένα τουριστικό χωριό μόλις 10 χιλιόμετρα από την Αθήνα. Γι’ αυτό και είπα ότι η Χασιά μπορεί να γίνει η Αράχωβα της Αττικής, προς όφελος και των επισκεπτών, που θα απολαμβάνουν όλα αυτά και φυσικά προς όφελος της τοπικής κοινωνίας και οικονομίας». Ανήμερα τον Δεκαπενταύγουστο ο δήμαρχος Φυλής υπέγραψε τη σύμβαση της ανάπλασης με την ανάδοχο εταιρεία. Αυτή συνδυάζει έργα ως προς την ενίσχυση του αστικού πρασίνου, ως προς τις αναπλάσεις δημόσιου χώρου σε κατοικημένες περιοχές με βιοκλιματικά στοιχεία και ως προς τις «έξυπνες» αστικές εφαρμογές. Συγκεκριμένα περιλαμβάνει: - Διαμόρφωση οδών και πεζοδρομίων στη λεωφόρο Φυλής, στις οδούς Θρασύλλου και Θρασύβουλου, στους ενδιάμεσους δρόμους από την οδό Φυλής έως την οδό Μπιζανίου, καθώς και στη λεωφόρο Φυλής έως την οδό Ηρακλείτου. Ειδικότερα σε αυτές τις διαμορφώσεις συμπεριλαμβάνονται ο ανασχεδιασμός του ανωτέρω οδικού δικτύου με έμφαση στην πεζή μετακίνηση και στην προσβασιμότητα και ο επανασχεδιασμός των πεζοδρομίων, διαμόρφωση ραμπών, διαβάσεων ελεύθερης ζώνης για την κυκλοφορία πεζών, διαδρόμων για κυκλοφορία τυφλών και προσβάσιμων διαβάσεων για παιδικά και αναπηρικά αμαξιδία. Προβλέπεται μεταξύ άλλων η χρήση «ψυχρών υλικών», ώστε να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο της Αστικής Θερμικής Νησίδας (urban heat island), δηλαδή το φαινόμενο κατά το οποίο η θερμοκρασία στο κέντρο μιας πόλης είναι μεγαλύτερη απ' αυτή των προαστίων και της αγροτικής περιοχής που την περιβάλλει. Θα διαμορφωθούν επίσης εσοχές με οριοθετημένες θέσεις στάθμευσης. - Τοποθέτηση νέων ιστών και φωτιστικών σωμάτων, με τήρηση των ευρωπαϊκών προτύπων αστικού φωτισμού κατά μήκος των υπό ανάπλαση οδών. Τα φωτιστικά θα περιλαμβάνουν ελεγκτή ασύρματης επικοινωνίας με το κεντρικό σύστημα και αντίστοιχη «έξυπνη» εφαρμογή. - Παρεμβάσεις ανάδειξης της εισόδου και του περιβάλλοντος χώρου του Δημαρχείου. Οι συγκεκριμένες διαμορφώσεις περιλαμβάνουν τη φύτευση μεγάλων δέντρων και θάμνων, τοποθέτηση νέων φωτιστικών σωμάτων LED, υψηλής ενεργειακής κλάσης, τοποθέτηση ηλιακά φωτιζόμενων κολωνακίων διαδρομών σε επιλεγμένες θέσεις, τοποθέτηση σειράς με έξυπνα ηλιακά παγκάκια, καθώς και απλά παγκάκια. - Αναβάθμιση του αστικού πρασίνου με αρδευτικό σύστημα και τηλεέλεγχο. - Τοποθέτηση υπόγειων κάδων απορριμμάτων με αισθητήρες πλήρωσης. - Εφαρμογές smart city με έξυπνες διαβάσεις, έξυπνα παγκάκια, φωτιζόμενα εύκαμπτα κολωνάκια κά. Ειδικά ως προς τα «έξυπνα» παγκάκια, πέρα από την προφανή χρήση τους για την ανάπαυση των επισκεπτών, θα προσφέρουν και μια σειρά καινοτόμων υπηρεσιών και λειτουργιών. Θα είναι ενεργειακά αυτόνομα, θα διαθέτουν φωτοβολταϊκά στοιχεία για την εξυπηρέτηση των προσφερόμενων υπηρεσιών και θα είναι εύκολα στην εγκατάσταση, καθώς δεν θα απαιτείται η διασύνδεση τους στο ηλεκτρικό δίκτυο. Οι προσφερόμενες υπηρεσίες/λειτουργίες θα είναι σημεία φόρτισης κινητών συσκευών επισκεπτών, είτε με ενσύρματο είτε με ασύρματο τρόπο, Wifi hotspot, το οποίο θα προσφέρεται δωρεάν στους επισκέπτες, ενημερωτική πινακίδα (ανάλογα με τον σχεδιασμό στην πλάτη ή στα πλάγια όψη) με ενσωματωμένη επιπλέον γραφή braille, φωτισμός LED, ο οποίος θα ενεργοποιείται όταν η φωτεινότητα είναι χαμηλή και όλα αυτά με οικολογικό χαρακτήρα, καθώς η λειτουργία τους θα βασίζεται στη χρήση ηλιακής ενέργειας Στόχος όλου αυτού του έργου λοιπόν, είναι η αναπτυξιακή και περιβαλλοντική αναζωογόνηση της περιοχής του κέντρου της Φυλής, καθώς η αναβάθμισή του λειτουργικά, περιβαλλοντικά και αισθητικά θα ανακινήσει τις οικονομικές δραστηριότητες, θα τονώσει το τοπικό εμπόριο, θα προσελκύσει επισκέπτες από τους όμορους δήμους και βεβαίως θα βελτιώσει σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα ζωής των κατοίκων και των περαστικών. «Οι δημότες αντιλαμβάνονται πως είναι ένα έργο πνοής», τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Παππούς και αμέσως μετά αναφέρεται και στα άλλα έργα που έχουν δρομολογηθεί, όπως η φύτευση και η τοποθέτηση φωτοβολταϊκών στη Χωματερή, η ανάδειξη του ορεινού όγκου της Πάρνηθας και η ανάπλαση, το Πάρκο Ηλιακής Ενέργειας και ο Κέντρο Επεξεργασίας της δασικής βιομάζας του βουνού, με στόχο την παροχή δωρεάν ρεύματος στους δημότες, αλλά και την αξιοποίηση του νερού των πηγών «Ρουμάνι» και «Γκούρα». «Με όλα αυτά στοχεύουμε στον πρωτογενή τομέα. Όλα αυτά συγκλείνουν στο να πετύχουμε τόσο την ενεργειακή αυτοτέλεια όσο και την υδρολογική αυτοτέλεια και να φέρουμε το νερό των δύο φυσικών πηγών από την Πάρνηθα», προσθέτει ο κ. Παππούς. Στο τέλος ο δήμαρχος Φυλής απαντά και στο ερώτημα, γιατί επελέγη ο Δεκαπενταύγουστος για την υπογραφή της σύμβασης: «Το είχαμε ανακοινώσει πέρυσι στις 13 Αυγούστου και από τη στιγμή που φέτος, στις 14 Αυγούστου, ήταν όλα έτοιμα, είπαμε να υπογράψουμε τη σύμβαση ανήμερα της Παναγίας, που είναι και η προστάτιδα της περιοχής».