Ο πυρήνας της Γης είναι πυκνός και ζεστός, αποτελούμενος κυρίως από σίδηρο και νικέλιο. Επιφανειακά, η Γη αποτελείται από την λιθόσφαιρα, μια στερεά επιφάνεια που αποτελείται από τα ηπειρωτικά χώρα και τον ωκεανό, και την ασθενή αστεροειδή λιθόσφαιρα, γνωστή ως ασθενής μαντλ. Οι πλάκες της λιθόσφαιρας επιπλέουν στην ζεστή και ισχυρή μάντλ της Γης, σε μια διαδικασία που ονομάζεται κινητική πλάκα. Όταν δύο πλάκες συγκρούονται, αλληλεπιδρούν ή απομακρύνονται μεταξύ τους, προκαλούνται διάφορες γεωλογικές διαδικασίες. Μία από αυτές τις διαδικασίες είναι η ενέργεια που αποθηκεύεται στα εσωτερικά της Γης, η οποία απελευθερώνεται ξαφνικά, δημιουργώντας μια σεισμική κύμανση που αισθάνεται στην επιφάνεια της Γης. Οι σεισμοί μπορούν να προκαλέσουν κυματιστές κινήσεις στο έδαφος, γνωστές ως σεισμικές κύμανσεις, οι οποίες μπορούν να έχουν καταστροφικές συνέπειες στα κτίρια και την υποδομή. Αυτές οι κυματιστές κινήσεις είναι αποτέλεσμα της ελευθέρωσης της ενέργειας που είναι αποθηκευμένη στο εσωτερικό της Γης και μπορούν να προκαλέσουν σοβαρή καταστροφή στο περιβάλλον. Για να προστατευτούν από τους σεισμούς, πολλές περιοχές εφαρμόζουν κτιριακούς κανονισμούς και προληπτικά μέτρα, όπως η κατασκευή ενισχυμένων κτιρίων και η εκπαίδευση του κοινού για το πώς να αντιδράσει σε μια σεισμική καταστροφή. Συνοπτικά, οι σεισμοί είναι αποτέλεσμα της συγκρότησης και της κινητικής δράσης των γεωλογικών πλακών, και η κατανόηση τους είναι ζωτικής σημασίας για την προστασία των ανθρώπινων ζωών και της υποδομής από τις επιπτώσεις των σεισμών.

Από την εκτόξευσή του το 1990 και μετά, το Hubble έχει πραγματοποιήσει 1,6 εκατομμύρια παρατηρήσεις σε πάνω από 53.000 αστρονομικά αντικείμενα. Μέχρι σήμερα έχουν δημοσιευθεί 44.000 επιστημονικές εργασίες από παρατηρήσεις του και μόνο το 2023 δημοσιεύθηκαν 1.056 εργασίες. Σε όλη τη διαδρομή του, το Hubble έχει αλλάξει την οπτική μας για το σύμπαν. Έχει τελειοποιήσει τις γνώσεις μας γύρω από την ηλικία του σύμπαντος και τον ρυθμό επέκτασής του. Οι εικόνες του σε βαθύ πεδίο έχουν καταστήσει δυνατό να δούμε σε απόσταση δισεκατομμυρίων ετών φωτός αποκαλύπτοντας αρχαίους εφηβικούς γαλαξίες, τους οποίους μπορούμε να συγκρίνουμε με τον δικό μας γαλαξία. Για την 34η επέτειο η ESA και η NASA εξέδωσαν φωτογραφία με στιγμιότυπο του νεφελώματος Messier 76 (M76), που βρίσκεται 3.400 έτη φωτός μακριά στον αστερισμό του Περσέα και αποτελεί αγαπημένο στόχο λήψης για τους ερασιτέχνες αστρονόμους. Το M76 ταξινομείται ως πλανητικό νεφέλωμα, ένα διαστελλόμενο κέλυφος από πυρακτωμένα αέρια που εκτοξεύθηκαν από ένα ετοιμοθάνατο ερυθρό γιγάντιο αστέρι. Το άστρο τελικά καταρρέει σε έναν εξαιρετικά πυκνό και καυτό λευκό νάνο. Το M76 αποτελείται από έναν δακτύλιο, που φαίνεται στην άκρη του ως κεντρική δομή ράβδου, και δύο λοβούς σε κάθε άνοιγμα του δακτυλίου. Πριν το άστρο σβήσει εκτίναξε το δακτύλιο από αέριο και σκόνη. Ο δακτύλιος πιθανότατα σμιλεύτηκε από τις επιδράσεις του άστρου που κάποτε είχε ένα συνοδό άστρο. Αυτό το υλικό που αποκολλήθηκε, δημιούργησε έναν παχύ δίσκο σκόνης και αερίου κατά μήκος του επιπέδου της τροχιάς του συνοδού αστεριού. Ο υποθετικός συνοδός αστέρας δεν φαίνεται στην εικόνα του Hubble και έτσι θα μπορούσε να έχει καταβροχθιστεί από τον κεντρικό αστέρα. Ο δίσκος θα ήταν η απόδειξη γι' αυτό το γεγονός. Ο κύριος αστέρας καταρρέει για να σχηματίσει έναν λευκό νάνο, που μπορεί να φανεί ως μια ακίδα στο κέντρο του νεφελώματος. Αποκομμένοι από τον δίσκο δύο λοβοί θερμού αερίου διαφεύγουν από το πάνω και το κάτω μέρος της «ζώνης» κατά μήκος του άξονα περιστροφής του άστρου που είναι κάθετος στον δίσκο. Η θηριώδης υπεριώδης ακτινοβολία από το πολύ καυτό άστρο προκαλεί τη λάμψη των αερίων: το κόκκινο χρώμα προέρχεται από το άζωτο και το μπλε από το οξυγόνο.

Οι ερευνητές αξιολόγησαν πιθανές συνδέσεις μεταξύ των διαταραχών της καθημερινής ζωής που σχετίζονται με την πανδημία και των αλλαγών στις βαθμολογίες των αναπτυξιακών ορόσημων. Έλαβαν δεδομένα από τη διαδικτυακή πλατφόρμα «Comprehensive Health and Decision Information System», που χρησιμοποιείται από περισσότερα από 5.000 παιδιατρικά ιατρεία σε 48 πολιτείες των ΗΠΑ. Τα δεδομένα αφορούσαν σε περισσότερα από 50.000 παιδιά ηλικίας έως πέντε ετών. Οι ερευνητές συνέκριναν τα παιδιά πριν και κατά τη διάρκεια της πανδημίας, από το 2018 έως το 2022. Χρησιμοποιώντας το Ερωτηματολόγιο Ηλικιών και Σταδίων 3 (ASQ-3), που συλλέγεται συνήθως στο πλαίσιο της παιδιατρικής περίθαλψης και αφορά στην ανάπτυξη του παιδιού, οι ερευνητές επισημαίνουν ότι διαπίστωσαν στα παιδιά της μελέτης μικρή μείωση στην επικοινωνία (3%), την επίλυση προβλημάτων (2%) και τις προσωπικές-κοινωνικές δεξιότητες (2%) και καμία αλλαγή στις λεπτές ή αδρές κινητικές δεξιότητες. «Αυτό είναι ένα πραγματικά σημαντικό και καθησυχαστικό εύρημα», λέει η Σάρα Τζόνσον, μία από τους επικεφαλής συγγραφείς της μελέτης, διευθύντρια του Κέντρου Rales για την Ενσωμάτωση της Υγείας και της Εκπαίδευσης στο Παιδιατρικό Κέντρο Johns Hopkins και καθηγήτρια Παιδιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Johns Hopkins. Πάντως, οι ερευνητές προσθέτουν ότι οι επιπτώσεις στη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη των παιδιών παραμένουν ασαφείς. «Είναι σημαντικό για εμάς να συνεχίσουμε να παρακολουθούμε τα παιδιά όλων των ηλικιών, όσον αφορά στην ανάπτυξη, ώστε να μπορέσουμε να καταλάβουμε αν αυτές οι αλλαγές έχουν μακροπρόθεσμες επιπτώσεις για τα παιδιά ή αν προκύπτουν νέες προκλήσεις, καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν», τονίζει η κ. Τζόνσον. Οι ερευνητές τονίζουν ότι τα ευρήματα της μελέτης θα βοηθήσουν στον σχεδιασμό σε μελλοντικές κρίσεις δημόσιας υγείας και υπογραμμίζουν τη σημασία της ενίσχυσης της κλινικής υποδομής στα συστήματα υγείας των ΗΠΑ, ιδίως σε αναπτυξιολόγους. Τέλος, διευκρινίζουν ότι η μελέτη δεν συνυπολόγισε ορισμένες μεταβλητές που θα μπορούσαν να αλλάξουν τα ευρήματα, όπως τυχόν προγεννητική κατάχρηση ουσιών και άλλες συνθήκες υγείας. Επιπλέον, τα βρέφη που γεννήθηκαν πρόωρα αποκλείστηκαν από τη μελέτη, κάτι που μπορεί να υποεκτιμήσει τις αναπτυξιακές επιπτώσεις σε αυτή την υποομάδα.

Αν και το 42% των γονιών απάντησε ότι χρησιμοποιεί τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μαζί με τα παιδιά του, το 32% δήλωσε ότι τα παιδιά τα χρησιμοποιούν μόνα τους, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Ofcom για τα παιδιά και τα μέσα ενημέρωσης. Παράλληλα αυξήθηκε το ποσοστό των γονιών που επεσήμανε ότι θα επιτρέψει στα παιδιά του να αποκτήσουν προφίλ σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης προτού φτάσουν στην ηλικία που αυτό επιτρέπεται (στο 30% από 25% πέρυσι). «Αν και η ανησυχία των γονιών σε κάποια θέματα έχει αυξηθεί πολύ, η εφαρμογή των κανόνων μοιάζει να έχει περιοριστεί, εν μέρει λόγω της παραίτησής τους, καθώς θεωρούν ότι δεν είναι σε θέση να παρέμβουν στη διαδικτυακή ζωή των παιδιών τους», υπογραμμίζει η Ofcom. Την ώρα που η συζήτηση στη Βρετανία για τον τρόπο που θα πρέπει να ρυθμίζεται η πρόσβαση των παιδιών στις τεχνολογίες είναι έντονη, η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης από τα παιδιά 5 με 7 ετών έχει αυξηθεί από πέρυσι - 38% έναντι 30%. Αξιοσημείωτη αύξηση παρατηρείται στη χρήση του Whatsapp, του TikTok, του Instagram και του Discord, αλλά και των διαδικτυακών παιχνιδιών, με το 41% των παιδιών αυτής της ηλικίας να τα χρησιμοποιούν, έναντι 34% πέρυσι. Περίπου το ένα τέταρτο των παιδιών ηλικίας 5 με 7 ετών έχουν smartphone, ενώ το 76% χρησιμοποιεί τάμπλετ. Τα τρία τέταρτα των γονιών των παιδιών αυτής της ηλικιακής ομάδας που χρησιμοποιούν το ίντερνετ επεσήμανε ότι τους έχει μιλήσει για τη διαδικτυακή ασφάλεια (76%). Η έκθεση αποκαλύπτει επίσης ότι το ένα τρίτο των παιδιών ηλικίας 8 με 17 ετών έχει παρακολουθήσει στο διαδίκτυο ανησυχητικό ή βλαπτικό περιεχόμενο τους τελευταίους 12 μήνες, όμως μόνο το 20% των γονιών δήλωσε ότι τα παιδιά τους τους έχουν πει ότι είδαν κάτι που τα τρόμαξε ή τα ανησύχησε. Τα κορίτσια είναι πιο εκτεθειμένα από τα αγόρια ίδιας ηλικίας σε βλαπτικές αλληλεπιδράσεις στο διαδίκτυο, είτε μέσω πλατφορμών μηνυμάτων (20% έναντι 14%) ή μέσω ιστότοπων κοινωνικής δικτύωσης (18% έναντι 13%).

Η μαύρη τρύπα BH3 εντοπίστηκε επειδή επιβάλλει μια περίεργα ταλαντευόμενη κίνηση στο συνοδό άστρο που βρίσκεται σε τροχιά γύρω της. Η μάζα της είναι 33 φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου. Για την επαλήθευση της μάζας χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα από το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο (VLT) του Ευρωπαϊκού Νότιου Παρατηρητηρίου (ESO) και άλλα επίγεια τηλεσκόπια. Οι αστρικές μαύρες τρύπες σχηματίζονται από την κατάρρευση αστέρων μεγάλης μάζας, και αυτές που έχουν εντοπιστεί στον Γαλαξία μας είναι κατά μέσο όρο περίπου 10 φορές μεγαλύτερες από τον Ήλιο. Ακόμα και η αμέσως επόμενη σε μάζα αστρική μαύρη τρύπα που έχει εντοπιστεί προηγουμένως (Cygnus X-1) φτάνει τις 21 ηλιακές μάζες. Διευκρινίζεται, ωστόσο, ότι η πιο ογκώδης μαύρη τρύπα του Γαλαξία μας συνολικά είναι ο Τοξότης Α* που έχει όγκο περίπου τέσσερα εκατομμύρια φορές τη μάζα του Ήλιου. Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι αυτή η αστρική μαύρη τρύπα είναι πολύ κοντά μας, σε απόσταση μόλις 2.000 ετών φωτός, στον αστερισμό του Αετού, οπότε αποτελεί τη δεύτερη πιο κοντινή γνωστή μαύρη τρύπα στη Γη.

Πάνω σε αυτή την αναγκαιότητα δουλεύει από το 2016 η ORamaVR, εταιρεία-τεχνοβλαστός του Ινστιτούτου Πληροφορικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), που έρχεται να απαντήσει στην «έλλειψη καινοτομίας στην παραδοσιακή ιατρική εκπαίδευση, που εδώ και 150 χρόνια έχει οδηγήσει σε ανεπάρκεια εκπαίδευσης επαγγελματιών υγείας, με αποτέλεσμα την αδυναμία ανταπόκρισης στην κρίση αυτή, σε παγκόσμιο επίπεδο» όπως τόνισε ο συνιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, δρ Γεώργιος Παπαγιαννάκης, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.Σύμφωνα με τον κ. Παπαγιαννάκη, η εταιρεία στοχεύει στην καρδιά του προβλήματος, υποστηρίζοντας τους στόχους του ΟΗΕ για καλή υγεία, ευημερία και ποιοτική εκπαίδευση, με την Ιατρική Εκπαίδευση Εκτεταμένης Πραγματικότητας να δείχνει,όπως είπε, ότι μπορεί να αλλάξει ριζικά το τοπίο, καθώς πρόσφατες κλινικές δοκιμές απέδειξαν τις εκπληκτικές, όπως τόνισε, δυνατότητες που έχει, σε περιβάλλον «εικονικής πραγματικότητας». Η ORamaVR, όπως ανέφερε ο κ. Παπαγιαννάκης, επιταχύνει την παγκόσμια μετάβαση στην ιατρική εκπαίδευση XR, με τη χρήση μιας πλατφόρμας (MAGES-SDK) που επιτρέπει σε ιατρικούς οργανισμούς να παράγουν υψηλής πιστότητας προσομοιώσεις XR, στο 1/8 του κόστους αλλά και του χρόνου. «Πάνω από 27 πανεπιστημιακά νοσοκομεία, ιατρικές σχολές, εταιρείες ιατρικών εμφυτευμάτων, νοσηλευτικές σχολές και εκπαιδευτικά κέντρα σε 10 χώρες χρησιμοποιούν τις προσομοιώσεις αυτές για την εκπαίδευση και την αξιολόγηση επαγγελματιών υγείας, έχοντας ολοκληρώσει πάνω από 8500 συνεδρίες εκπαιδευόμενων μέχρι σήμερα» είπε ο Γεώργιος Παπαγιαννάκης, συμπληρώνοντας ότι «τόσο οι φοιτητές, ασκούμενοι ιατρικής όσο και νοσηλευτικής μπορούν πια να εκπαιδεύονται σε οποιαδήποτε χειρουργική, διαγνωστική ή θεραπευτική ιατρική πράξη, να βελτιώνονται και να συνεργάζονται από όπου και αν βρίσκονται, σε ένα περιβάλλον όπου τα λάθη δε στοιχίζουν». Οι γνώσεις και η εμπειρία που αποκτούν στο Εικονικό Περιβάλλον μεταφέρονται στον αληθινό κόσμο, βελτιώνοντας πρακτικές, περιορίζοντας λάθη και προσφέροντας εκπαίδευση σε κάθε μήκος και πλάτος του πλανήτη. Αυτό μάλιστα αναφέρουν, όπως επεσήμανε ο κ. Παπαγιαννάκης, εννέα στον αριθμό δημοσιευμένες κλινικές δοκιμές και 50 επιστημονικές δημοσιεύσεις στα κορυφαία συνέδρια και περιοδικά του χώρου από μέλη της ORamaVR. Τα επιτεύγματα αυτά, δίνουν μάλιστα πνοή στο όραμα των τριών συνιδρυτών της, του Καθηγητή Γραφικών Υπολογιστών στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και Συνεργαζόμενου Ερευνητή στο ΙΤΕ-ΙΠ, Γεωργίου Παπαγιαννάκη, του καθηγητή Ορθοπεδικής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και προέδρου της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ορθοπεδικής και Τραυματολογίας Ελευθέριου Τσιρίδη και του καθηγητή Ρομποτικής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και Επικεφαλής του Εργαστηρίου Υπολογιστικής Όρασης και Ρομποτικής του ΙΤΕ-ΙΠ Παναγιώτη Τραχανιά. «Η αρχή έγινε από μια συζήτηση με τον συνάδελφο και φίλο καθηγητή Ιατρικής κ. Τσιρίδη, όταν ανέφερε πως συχνά, ασκούμενοι χειρουργοί δυσκολεύονται στη διαδικασία εκμάθησης εγχείρησης επειδή έχουν την ευθύνη να διαχειριστούν πραγματικούς ασθενείς. Στην ερώτηση γιατί δεν χρησιμοποιούνται εξομοιωτές όπως στην αεροπορία, μου απάντησε πως δεν υπάρχει κάτι αντίστοιχο για ανοικτού τύπου επεμβάσεις. Έκτοτε το όραμα μας διευρύνθηκε ώστε να προσφέρεται μια ολιστική εκπαιδευτική εμπειρία σε εκτεταμένη πραγματικότητα, με χρήση ιδιαίτερα προσιτών συσκευών, τόσο στη χρήση όσο και σε επίπεδο κόστους» επεσήμανε, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο δρ Γεώργιος Παπαγιαννάκης. Η ORamaVR ιδρύθηκε το 2016 ως εταιρεία τεχνοβλαστός-έντασης γνώσης του ΙΤΕ-ΙΠ στο Ηράκλειο Κρήτης και μετέφερε την έδρα της στη Γενεύη της Ελβετίας το 2020, έπειτα από αιτήματα συνεργατών και πελατών, διατηρώντας τον τομέα έρευνας και ανάπτυξης (R&D) στο Επιστημονικό και Τεχνολογικό Πάρκο του ΙΤΕ. «Χάρη στην καινοτόμα τεχνολογία που έχει αναπτύξει η εταιρεία, έχει συνάψει συνεργασίες με σημαντικότατους εταίρους παγκοσμίως, όπως το Πανεπιστήμιο της Γενεύης, το Πανεπιστήμιο του Michigan, το Ελβετικό Ίδρυμα για Καινοτομία και Εκπαίδευση στην Χειρουργική (SFITS), την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης και πολλούς άλλους» ενώ επιπλέον έχει προσελκύσει σημαντικά deep-tech έργα Έρευνας και Ανάπτυξης και συνεργασίες με κολοσσούς όπως η Airbus, η Microsoft και η EpicGames. Επιπρόσθετα, όπως εξήγησε ο κ. Παπαγιαννάκης, έχει προσελκύσει σημαντική χρηματοδότηση Venture Capital από διακεκριμένους επενδυτές, όπως η HTC Vive X, ενώ, ανάμεσα στα βραβεία που έχει λάβει, συμπεριλαμβάνονται το «Seal of Excellence» από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το «Best Societal Impact» από το Ίδρυμα Λάτση. Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι το 2023, η ORamaVRεπιλέχθηκε μεταξύ των 50 κορυφαίων ελβετικών deep-tech start-upsλαμβάνοντας το Innosuisse Swiss Accelerator project, καθώς και μεταξύ των πρώτων 3 μεταξύ 60 εταιρειών παγκοσμίως, στην τελευταία κατάταξη-αξιολόγηση της Frost&Sullivan.          

Συνεχίζοντας την αδιάλειπτη σειρά δέκα μηνιαίων ρεκόρ, ο Μάρτιος του 2024 χτυπάει νέο καμπανάκι, έπειτα από τη χρονιά που η ανθρωπογενής υπερθέρμανση του πλανήτη, την οποία επέτεινε το φαινόμενο Ελ Νίνιο, πολλαπλασίασε τις φυσικές καταστροφές, την ώρα που η ανθρωπότητα δεν έχει ακόμα μειώσει όσο εκτιμάται ότι είναι απαραίτητο τις εκπομπές αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Το όριο του 1,5 ° Κελσίου Μπορεί ο Ιούλιος του 2023 να ήταν ο πιο θερμός μήνας που έχει καταγραφτεί ποτέ στην ιστορία της υφηλίου, ωστόσο όλοι οι μήνες από τον Ιούνιο και μετά έσπασαν ιστορικά ρεκόρ. Ο Μάρτιος συνέχισε το ανησυχητικό σερί, με μέση θερμοκρασία 1,68 ° Κελσίου υψηλότερη από οποιονδήποτε φυσιολογικό Μάρτιο της προβιομηχανικής εποχής (1850-1900), τονίζει σήμερα η υπηρεσία για την κλιματική αλλαγή (C3S) του ευρωπαϊκού παρατηρητηρίου Copernicus. Τους τελευταίους δώδεκα μήνες, η θερμοκρασία του πλανήτη ήταν 1,58 ° Κελσίου υψηλότερη σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή, με άλλα λόγια υπερέβη το όριο του 1,5 ° Κελσίου που τέθηκε με τη συμφωνία του Παρισιού. Ωστόσο, αυτή η ανωμαλία θα έπρεπε να διαρκέσει κατά μέσον όρο «τουλάχιστον 20 χρόνια» για να θεωρηθεί ότι το παγκόσμιο κλίμα έχει αλλάξει, ότι το όριο αυτό έχει ξεπεραστεί, ότι δεν πρόκειται για ετήσια διακύμανση, σημειώνει το C3S. Όμως «είμαστε εξαιρετικά κοντά σε αυτό το όριο και έχουμε δανεικό χρόνο», είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο η Σαμάνθα Μπέρτζες, η υποδιευθύντρια της υπηρεσίας. Απόλυτο ρεκόρ στους ωκεανούς Έχει πλέον συμπληρωθεί πάνω από ένας χρόνος που η θερμοκρασία των ωκεανών, ρυθμιστών μείζονος σημασίας του κλίματος της Γης, καθώς καλύπτουν πάνω από το 70% της επιφάνειάς της, σπάνε όλα τα ρεκόρ στα χρονικά. Τον Μάρτιο του 2024 μάλιστα καταγράφτηκε νέο απόλυτο ρεκόρ, 21,07 ° Κελσίου στην επιφάνεια των θαλασσών (εξαιρουμένων μόνο των ζωνών που βρίσκονται κοντά στους πόλους), από το παρατηρητήριο Κοπέρνικος. «Αυτό είναι απίστευτα ασυνήθιστο», συνοψίζει η Σαμάνθα Μπέρτζες. Η υπερθέρμανση αυτή όχι μόνο απειλεί για τις θαλάσσιες μορφές ζωής, αλλά προκαλεί περισσότερη υγρασία στην ατμόσφαιρα, με άλλα λόγια πιο ασταθείς μετεωρολογικές συνθήκες - σφοδρούς ανέμους, καταρρακτώδεις βροχές... Μειώνει επίσης την απορρόφηση των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου από τις θάλασσες, δεξαμενές διοξειδίου του άνθρακα, που γενικά αποθηκεύουν το 90% της θερμότητας που προκαλείται από την ανθρώπινη δραστηριότητα. Ξηρασίες και πλημμύρες «Όσο περισσότερο θερμαίνεται η ατμόσφαιρα παγκοσμίως, τόσο περισσότερα θα είναι τα ακραία φαινόμενα, τόσο περισσότερο σφοδρά, έντονα», κατά την επιστήμονα, που αναμένει «κύματα καύσωνα, ξηρασίες, πλημμύρες, δασικές πυρκαγιές». Πρόσφατες ενδείξεις: η λειψυδρία στο Βιετνάμ, στην Καταλονία, στην υποσαχάρια Αφρική. Μετά το Μαλάουι και τη Ζάμπια, 2,7 εκατ. άνθρωποι απειλούνται από λιμό στη Ζιμπάμπουε, όπου κηρύχθηκε κατάσταση εθνικής καταστροφής. Ενώ η Μπογοτά επέβαλε δελτίο στο πόσιμο νερό και ο φόβος πως οι πολίτες θα αντιμετωπίσουν ελλείψεις απασχολεί την προεκλογική εκστρατεία στο Μεξικό. Την άλλη όψη του νομίσματος βιώνουν η Ρωσία, η Βραζιλία και η Γαλλία, χώρες που επλήγησαν από ιστορικές πλημμύρες. Το κατά πόσο κάθε τέτοιο φαινόμενο οφείλεται άμεσα στην κλιματική αλλαγή μένει να αποδειχθεί από τους επιστήμονες. Ωστόσο είναι διαπιστωμένο πως η υπερθέρμανση του πλανήτη, επιτείνοντας την εξαέρωση και αυξάνοντας την υγρασία στην ατμόσφαιρα, χειροτερεύει την ένταση πολλών τέτοιων επεισοδίων. Τέλος του Ελ Νίνιο, όχι (ακόμα) ρεκόρ Από τον Ιούνιο, οι παγκόσμιες μετεωρολογικές συνθήκες επηρεάζονται επιπλέον από το φυσικό φαινόμενο Ελ Νίνιο, συνώνυμο υψηλότερων θερμοκρασιών. Έφθασε στην κορύφωσή του τον Δεκέμβριο, όμως μένει ακόμα να μεταφραστεί σε θερμοκρασίες υψηλότερες του φυσιολογικού μέχρι και τον Μάιο, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (ΠΜΟ). Σύμφωνα με την ίδια πηγή, υπάρχουν πιθανότητες το αντίστροφο φαινόμενο, το Λα Νίνια, να εκδηλωθεί «αργότερα φέτος», έπειτα από ουδέτερες συνθήκες (ούτε το ένα ούτε το άλλο) την περίοδο Απριλίου-Ιουνίου. Θα πρέπει να αναμένονται κι άλλα ρεκόρ τους επόμενους μήνες; «Αν συνεχίσουμε να βλέπουμε τόση ζέστη στην επιφάνεια των ωκεανών (...) είναι πολύ πιθανό», προειδοποιεί η κυρία Μπέρτζες. Επιτάχυνση; Ξεπερνούν τα ρεκόρ αυτά τις προβλέψεις; Το ζήτημα απασχολεί έντονα τους κλιματολόγους έπειτα από το 2023, χρονιά εκτός κανόνων, την πιο θερμή που καταγράφτηκε ποτέ. «Μπορούμε να εξηγήσουμε» την αύξηση της θερμοκρασίας «κατά μεγάλο μέρος», αλλά «όχι εξ ολοκλήρου», αναγνωρίζει η κυρία Μπέρτζες. «Το 2023 βρισκόταν μέσα στο φάσμα των προβλέψεων των κλιματικών μοντέλων, αλλά στ’ αλήθεια στο όριό του», μακριά από τον μέσο όρο, προσθέτει με ανησυχία. Αυξανόμενες εκπομπές Η συγκέντρωση στην ατμόσφαιρα διοξειδίου του άνθρακα (CO2), μεθανίου και μονοξειδίου του αζώτου -των τριών κυριότερων αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και εκλύονται εξαιτίας της ανθρώπινης δραστηριότητας- αυξήθηκαν κι άλλο το 2023, σύμφωνα με εκτιμήσεις της αμερικανικής υπηρεσίας παρατήρησης των ωκεανών και της ατμόσφαιρας (NOAA), που δημοσιοποιήθηκαν την Παρασκευή. Η συγκέντρωση CO2 έφθασε κατά μέσο όρο τα 419,3 μέρη ανά εκατομμύριο (ppm) το 2023, με άλλα λόγια αυξήθηκε κατά 2,8 ppm σε σύγκριση με το 2022. Σύμφωνα με το πρόγραμμα Carbon Monitor, ωστόσο, οι παγκόσμιες εκλύσεις CO2 το 2023 δεν αυξήθηκαν παρά κατά 0,1% σε σχέση με το 2022, φθάνοντας τους 35,8 γιγατόνους. Αν και αυτές οι εκτιμήσεις αφήνουν να εννοηθεί πως οι ανθρωπογενείς εκπομπές πιθανόν έχουν επιπεδοποιηθεί, αποτελούν ωστόσο «το 10% από το 66,7% του προϋπολογισμού του διοξειδίου του άνθρακα που απομένει για να περιοριστεί η αύξηση της θερμοκρασίας (του πλανήτη) στον 1,5 ° Κελσίου», τόνισαν οι συγγραφείς.

Η έκλειψη θα είναι ορατή από εκατομμύρια ανθρώπους σε περιοχές της βόρειας Αμερικής, του Μεξικού και του Καναδά. Θα αρχίσει από τον νότιο Ειρηνικό Ωκεανό, με τις πρώτες περιοχές του Μεξικού να την παρακολουθούν από τις ακτές του Ειρηνικού. Η διαδρομή της έκλειψης θα διασχίσει το Μεξικό και θα συνεχίσει προς τις ΗΠΑ, διαπερνώντας το Τέξας, κατευθυνόμενη βορειοανατολικά και στη συνέχεια περνώντας από τον Καναδά. Κατά τη διάρκεια της ολικότητας, όταν ο μαύρος δίσκος της Σελήνης θα καλύπτει πλήρως τον Ήλιο, ο ουρανός θα σκοτεινιάσει σαν να είναι αυγή ή δύση, δίνοντας την ευκαιρία στους παρατηρητές να δουν το στέμμα του Ήλιου, την εξωτερική του ατμόσφαιρα. Η φάση της ολικότητας μπορεί να διαρκέσει έως και τέσσερα λεπτά. Εκτός από τη διαδρομή ολικότητας, οι άνθρωποι σε γειτονικές περιοχές θα έχουν την ευκαιρία να παρατηρήσουν μια μερική έκλειψη Ηλίου. Σύμφωνα με τη NASA, περίπου 31,5 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν κατά μήκος της διαδρομής της έκλειψης, ενώ συνολικά πάνω από 300 εκατομμύρια άτομα θα έχουν την ευκαιρία να βιώσουν έστω και μερική έκλειψη. Η NASA θα προσφέρει ζωντανή κάλυψη της έκλειψης από τις 8 μ.μ. ώρα Ελλάδας για τρεις ώρες, από διάφορες τοποθεσίες σε όλες τις ΗΠΑ. Η ζωντανή κάλυψη θα είναι διαθέσιμη μέσω του επίσημου ιστότοπου της NASA και στην επίσημη σελίδα της στο YouTube.   Ομάδες επαγγελματιών και ερασιτεχνών αστρονόμων, αστροφωτογράφων και κυνηγών εκλείψεων από όλη την Ελλάδα ταξίδεψαν είτε στις ΗΠΑ είτε στο Μεξικό για να παρατηρήσουν και να μελετήσουν το εντυπωσιακό αστρονομικό φαινόμενο. Μεταξύ αυτών βρίσκεται και η αστροφυσικός στο Κέντρο Επισκεπτών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, Φιόρη-Αναστασία Μεταλληνού, η οποία ταξίδεψε στο Ντουράνγκο του Μεξικού μαζί με μέλη της Αστρονομικής Ένωσης Σπάρτης «Διόσκουροι». Στην τοποθεσία αυτή, η έκλειψη θα έχει συνολική διάρκεια δύο ώρες και 41 λεπτά, ενώ η ολικότητα θα διαρκέσει τρία λεπτά και 47 δευτερόλεπτα. Η κ. Μεταλληνού επισήμανε ότι το 2024 ο Ήλιος βρίσκεται στο μέγιστο της ηλιακής του δραστηριότητας, προσδοκώντας έντονα ηλιακά φαινόμενα κατά τη διάρκεια της έκλειψης. Ανέφερε επίσης ότι η συγκεκριμένη έκλειψη συμβαίνει 18 χρόνια μετά την έκλειψη του 2006, που ήταν ορατή από το Καστελόριζο, υπογραμμίζοντας την περιοδικότητα του κύκλου Σάρος για την πρόβλεψη των εκλείψεων. Επισημαίνεται ότι η επόμενη ολική έκλειψη Ηλίου αναμένεται στις 12 Αυγούστου 2024 και θα είναι ορατή από την Ισλανδία, την Πορτογαλία, τη Ρωσία και την Ισπανία.

Η κολπική μαρμαρυγή αποτελεί την πιο συχνή διαταραχή του καρδιακού ρυθμού παγκοσμίως, με εκτιμήσεις να δείχνουν ότι ένας στους τρεις Ευρωπαίους θα αντιμετωπίσει αυτήν την πάθηση κατά τη διάρκεια της ζωής του. Τα άτομα που πάσχουν από κολπική μαρμαρυγή έχουν πέντε φορές περισσότερες πιθανότητες να υποστούν εγκεφαλικό επεισόδιο σε σύγκριση με τους υγιείς συνομηλίκους τους. Η έρευνα περιλάμβανε συνολικά 400.493 ενήλικες ηλικίας 40-69 ετών, οι οποίοι είχαν χρησιμοποιήσει το Εθνικό Σύστημα Υγείας της Βρετανίας για οποιονδήποτε λόγο και είχαν εγγραφεί στη βρετανική τράπεζα δεδομένων «UK Biobank». Αποκλείστηκαν από τη μελέτη οι καπνιστές και όσοι είχαν ήδη κολπική μαρμαρυγή. Οι συμμετέχοντες ερωτήθηκαν για τον αριθμό των ωρών που είχαν εκτεθεί σε καπνό άλλων ανθρώπων κατά την τελευταία εβδομάδα, είτε στο σπίτι, είτε σε άλλα περιβάλλοντα. Το 21% των συμμετεχόντων είχε εκτεθεί σε παθητικό κάπνισμα το προηγούμενο έτος, με μέση έκθεση 2,2 ώρες την εβδομάδα. Κατά τη διάρκεια μιας μέσης παρακολούθησης 12,5 ετών, η κολπική μαρμαρυγή αναπτύχθηκε στο 6% των συμμετεχόντων. Οι ερευνητές ανέλυσαν τη συσχέτιση μεταξύ της έκθεσης στο παθητικό κάπνισμα και της εμφάνισης κολπικής μαρμαρυγής, λαμβάνοντας υπόψη παράγοντες όπως η ηλικία, το φύλο, η εθνικότητα, ο δείκτης μάζας σώματος, η καθημερινή κατανάλωση αλκοόλ, η σωματική δραστηριότητα, ο διαβήτης, η υψηλή αρτηριακή πίεση, τα υψηλά λιπίδια αίματος και η κοινωνικοοικονομική κατάσταση. Βρέθηκε ότι η ομάδα που εκτέθηκε στο παθητικό κάπνισμα είχε 6% υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης κολπικής μαρμαρυγής σε σύγκριση με αυτή που δεν εκτέθηκε. Ο κίνδυνος αυξήθηκε τόσο σε εσωτερικούς όσο και σε εξωτερικούς χώρους. Επιπλέον, κάθε αύξηση στη διάρκεια της εβδομαδιαίας έκθεσης στο παθητικό κάπνισμα συνδέθηκε με ακόμα μεγαλύτερο κίνδυνο κολπικής μαρμαρυγής. Για παράδειγμα, η έκθεση σε 7,8 ώρες παθητικού καπνίσματος την εβδομάδα συσχετίστηκε με 11% υψηλότερη πιθανότητα εμφάνισης διαταραχής του καρδιακού ρυθμού σε σύγκριση με τους μη εκτεθέντες. "Η μελέτη δείχνει ότι μόλις ένα άτομο εκτεθεί σε παθητικό κάπνισμα, η πιθανότητα εμφάνισης κολπικής μαρμαρυγής αυξάνεται, με την αύξηση να γίνεται σημαντικά πιο επιβλαβής όσο περισσότερο παρατείνεται ο χρόνος έκθεσης. Η διαπίστωση ότι το παθητικό κάπνισμα επηρεάζει όχι μόνο τους κλειστούς εσωτερικούς χώρους αλλά και τα εξωτερικά περιβάλλοντα υπογραμμίζει τη σημασία των μέτρων απαγόρευσης του καπνίσματος για τη δημόσια υγεία", σημειώνει ο συγγραφέας της μελέτης, Κιούνγκ-Γέον Λι από το Εθνικό Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Σεούλ, στη Δημοκρατία της Κορέας.

Η ολική έκλειψη θα είναι ορατή από εκατομμύρια ανθρώπους σε περιοχές της βόρειας Αμερικής, του Μεξικού και του Καναδά. Θα ξεκινήσει από τον νότιο Ειρηνικό Ωκεανό, με τις πρώτες περιοχές του Μεξικού να την παρατηρούν από τις ακτές του Ειρηνικού. Το μονοπάτι της έκλειψης θα διασχίσει το Μεξικό και θα συνεχίσει στις ΗΠΑ περνώντας από το Τέξας, συνεχίζοντας βορειοανατολικά και περνώντας στη συνέχεια και από τον Καναδά. Κατά τη διάρκεια της ολικότητας, οπότε ο μαύρος δίσκος της Σελήνης παίρνει τη θέση του Ήλιου, ο ουρανός θα σκοτεινιάσει σαν να είναι αυγή ή σούρουπο και οι θεατές θα έχουν την ευκαιρία να παρατηρήσουν το στέμμα του Ήλιου, την εξώτερη ατμόσφαιρα του Ήλιου. Η φάση αυτή μπορεί να διαρκέσει μέχρι και τέσσερα λεπτά.  Έξω από τη διαδρομή ολικότητας, οι άνθρωποι στις όμορες περιοχές θα έχουν την ευκαιρία να δουν μια μερική έκλειψη Ηλίου. Σύμφωνα με τη NASA, περίπου 31,5 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν κατά μήκος του μονοπατιού της έκλειψης, ενώ συνολικά πάνω από 300 εκατομμύρια άτομα θα έχουν την ευκαιρία να βιώσουν έστω και μερική έκλειψη.  Η NASA έχει προγραμματίσει ζωντανή κάλυψη της έκλειψης από τις 8 μ.μ. ώρα Ελλάδας και για τρεις ώρες από τοποθεσίες σε όλες τις ΗΠΑ. Η ζωντανή κάλυψη θα παρέχεται από την ιστοσελίδα της https://www.nasa.gov/nasatv/ με σχολιασμό και από τη σελίδα της στο YouTube https://www.youtube.com/watch?v=J5j95RUSLd8 με εικόνα μόνο από τηλεσκόπια. Ομάδες επαγγελματιών και ερασιτεχνών αστρονόμων, αστροφωτογράφοι και κυνηγοί εκλείψεων από όλη την Ελλάδα ετοιμάζονται να ταξιδέψουν άλλοι στις ΗΠΑ και άλλοι στο Μεξικό, για να παρατηρήσουν και να μελετήσουν το εντυπωσιακό αστρονομικό φαινόμενο. Ανάμεσά τους και η αστροφυσικός στο Κέντρο Επισκεπτών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, στο Θησείο, Φιόρη-Αναστασία Μεταλληνού, η οποία θα ταξιδέψει στο Ντουράνγκο του Μεξικού μαζί με μέλη της Αστρονομικής Ένωσης Σπάρτης «Διόσκουροι». Εκεί η έκλειψη θα έχει συνολική διάρκεια δύο ώρες και 41 λεπτά και η ολικότητα τρία λεπτά και 47 δευτερόλεπτα.  Όπως εξηγεί η κ. Μεταλληνού στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, το 2024 ο Ήλιος είναι στο μέγιστο της ηλιακής του δραστηριότητας, οπότε όλα τα ηλιακά φαινόμενα εμφανίζονται πιο έντονα. «Οπότε στη συγκεκριμένη έκλειψη, καιρού επιτρέποντος, ελπίζουμε και περιμένουμε ότι θα παρατηρήσουμε πιο έντονα ηλιακά φαινόμενα, όπως ηλιακές εκλάμψεις και προεξοχές. Ακόμα και η κορόνα του Ήλιου θα είναι πιο έντονη στις παρατηρήσεις και μετρήσεις που θα γίνουν και στις φωτογραφίες που θα βγουν». Η ίδια αναδεικνύει άλλο ένα ενδιαφέρον στοιχείο της συγκεκριμένης ολικής έκλειψης: ότι πραγματοποιείται 18 χρόνια μετά την ολική έκλειψη του 2006 που ήταν ορατή από το Καστελόριζο. «Αυτά τα 18 χρόνια είναι μια περιοδικότητα, που ονομάζεται κύκλος Σάρος και ήταν γνωστός από τους Βαβυλώνιους και τους αρχαίους Έλληνες, οι οποίοι μπορούσαν έτσι να προβλέψουν τις εκλείψεις. Σε αυτό τον κύκλο επαναλαμβάνονται εκλείψεις πανομοιότυπες, οπότε στις 8 Απριλίου θα δούμε μια έκλειψη πανομοιότυπη με την έκλειψη στο Καστελόριζο». Σημειώνεται ότι η επόμενη ολική έκλειψη Ηλίου αναμένεται στις 12 Αυγούστου 2024 και θα είναι ορατή από την Ισλανδία, την Πορτογαλία, τη Ρωσία και την Ισπανία.

«Προγραμματίζουμε να αρχίσουμε την επισήμανση των περιεχομένων που έχουν δημιουργηθεί από Τεχνητή Νοημοσύνη τον Μάιο του 2024», δήλωσε η Μόνικα Μπίκερτ, αντιπρόεδρος επιφορτισμένη με τις πολιτικές περιεχομένου της Meta, μέσω μιας ανάρτησης στο επίσημο blog της εταιρείας. Επισήμανε ότι η ετικέτα "Made with AI" θα εφαρμοστεί σε περισσότερα περιεχόμενα σε σύγκριση με το παρελθόν, συμπεριλαμβανομένων βίντεο, ηχητικών αρχείων και φωτογραφιών. Η πλατφόρμα θα επισημαίνει αυτά τα περιεχόμενα εάν εντοπίσει «δείκτες ποιότητας φωτογραφίας Τεχνητής Νοημοσύνης σύμφωνους με τους κανόνες της βιομηχανίας» ή αν «χρήστες αναφέρουν πως δημοσιεύουν στο διαδίκτυο περιεχόμενα που έχουν παραχθεί με τη χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης», πρόσθεσε. Η Meta, η μητρική εταιρεία του Facebook, αναφέρει ότι θα αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζεται τα περιεχόμενα που έχουν τροποποιηθεί με τη χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης, ακολουθώντας τη σύσταση του εποπτικού συμβουλίου της. Υπογραμμίζει ότι η διαφάνεια και η προσθήκη επιπλέον πληροφοριών αποτελούν τον καλύτερο τρόπο για τη διαχείριση των τροποποιημένων περιεχομένων, αποφεύγοντας τον κίνδυνο αδικαιολόγητου περιορισμού της ελευθερίας της έκφρασης. Παρ' όλα αυτά, η Meta διευκρίνισε ότι θα συνεχίσει να απομακρύνει από τις πλατφόρμες της κάθε περιεχόμενο, ανεξάρτητα εάν έχει δημιουργηθεί από άνθρωπο ή με την αρωγή της ΤΝ, που παραβιάζει τους κανόνες της σχετικά με την παρέμβαση στην εκλογική διαδικασία, τον εκφοβισμό, την παρενόχληση, τη βία ή οποιαδήποτε άλλη πολιτική της κοινότητάς της. Η εταιρεία επικαλείται επίσης τη συνεργασία της με «περίπου 100 ανεξάρτητους ελεγκτές γεγονότων» για τον εντοπισμό «ψευδών ή παραπλανητικών» περιεχομένων που δημιουργούνται με την χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης. Προηγουμένως, η μητρική εταιρεία του Facebook είχε δηλώσει την πρόθεσή της να επισημαίνει κάθε φωτογραφία που δημιουργείται με την χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης, μια κίνηση που έρχεται ως απάντηση στην πρόκληση της παραπληροφόρησης. Άλλοι τεχνολογικοί κολοσσοί όπως η Microsoft, η Google και η OpenAI έχουν προχωρήσει σε παρόμοιες δεσμεύσεις.

Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης της έρευνας από την ειδική λειτουργική επιστήμονα στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, Δρ. Κατερίνα Παπαγιαννάκη, υπογραμμίστηκε ότι ο μέσος κλιματικός εγγραματισμός στην Ελλάδα είναι σχετικά υψηλός, ωστόσο συγκριτικά η μέση ‘πράσινη' συμπεριφορά ακόμα και αν δεν επιβαρύνει οικονομικά τον πολίτη είναι χαμηλή. Στα ερωτήματα που τέθηκαν διαπιστώθηκε χαμηλότερος εγγραμματισμός σχετικά με την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, αλλά και για τις ευθύνες της κλιματικής αλλαγής σε σχέση με τα ακραία καιρικά φαινόμενα. Αναφορικά με την δυσπιστία των πολιτών ως προς την ύπαρξη και τη σοβαρότητα της κλιματικής αλλαγής το 70% των ερωτηθέντων είναι απόλυτα βέβαιοι ότι η κλιματική αλλαγή είναι εδώ. Το 50% θεωρούν απόλυτα κατανοητή τη διεθνή ανησυχία για τις επιπτώσεις της. Ωστόσο οι πολίτες ανησυχούν, αν και συγκρατημένα, για τις επιπτώσεις στη ζωή τους. Κυρίως, σύμφωνα με την έρευνα, ανησυχούν ότι τα μέτρα προσαρμογής μπορεί να έχουν και αρνητικές επιπτώσεις στη χώρα και εκτιμούν ότι μόνοι τους δεν θα μπορέσουν να ανταπεξέλθουν. Σχετικά με την υφιστάμενη "πράσινη" συμπεριφορά διαπιστώθηκε υψηλή υιοθέτηση ‘πράσινων' συμπεριφορών που αφορούν στην εξοικονόμηση νερού και ενέργειας και σε δράσεις ανακύκλωσης, ωστόσο χαμηλή είναι η υποστήριξη των τοπικών δράσεων για την κλιματική αλλαγή. Παράλληλα όσον αφορά την πρόθεση υιοθέτησης "πράσινης" συμπεριφοράς η έρευνα διαπιστώνει υψηλή πρόθεση για την υιοθέτηση μέτρων κτηριακών προσαρμογών, αλλά χαμηλή πρόθεση για δαπάνες ασφαλιστικής κάλυψης και για αποδοχή περιβαλλοντικών χρεώσεων . Στο ερώτημα για εμπιστοσύνη στο ζήτημα στη βιομηχανία, την πολιτεία και την επιστήμη διαπιστώθηκε σχετικά υψηλή εμπιστοσύνη στην επιστήμη ως παράγοντα λύσης του προβλήματος, αλλά πολύ χαμηλή εμπιστοσύνη στους υπεύθυνους (πολιτεία, βιομηχανία) διαχείρισης και αντιμετώπισής του. Επιπλέον σχετικά με την αρνητική εμπειρία από καιρικά φαινόμενα το 40% δήλωσε ότι έχει πληγεί από καιρικά φαινόμενα, 88% εκ των οποίων την τελευταία πενταετία. Οι πληγέντες, ανεξαρτήτως φαινομένου, είχαν αυξημένη ανησυχία για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και χαμηλότερη εκτίμηση ότι μπορούν να αντεπεξέλθουν στις συνέπειες της. Παράλληλα, όπως τονίστηκε κατά τη διάρκεια της παρουσίασης της έρευνας, όσο μεγαλύτερο το μέγεθος των επιπτώσεων, ειδικά στην υγεία ή/και σε ριζικές αλλαγές που αναγκάστηκαν να κάνουν οι πληγέντες (επαγγελματικές, διαμονής, κλπ), τόσο αυξημένη η ‘πράσινη' συμπεριφορά που έχει υιοθετηθεί. Ιδιαίτερη βαρύτητα επίσης δόθηκε στο βαθμό που επλήγη η ψυχική υγεία. Αναφορικά με τον κλιματικό εγγραμματισμό ανά επαγγελματικό κλάδο, σύμφωνα με την έρευνα, αυτός είναι σχετικά υψηλός σε όλους τους επαγγελματικούς κλάδους. Οι χαμηλότερες επιδόσεις διαπιστώνονται στον αγροτικό τομέα και κατασκευαστικό/ενεργειακό τομέα, ενώ οι υψηλότερες επιδόσεις στον τουριστικό τομέα. Στον αγροτικό τομέα μάλιστα, όπως επισήμανε η κ. Παπαγιαννάκη, υπάρχει υψηλότερη δυσπιστία για την κλιματική αλλαγή, υψηλή ανησυχία για τα μέτρα προσαρμογής σε αυτήν καθώς και χαμηλότερος βαθμός εμπιστοσύνης στην επιστήμη. «Υπάρχει περιθώριο ενός καλύτερου και πιο ουσιαστικού διάλογου με τον αγροτικό τομέα», τόνισε η κ. Παπαγιαννάκη. Υψηλότερη "πράσινη" συμπεριφορά βρέθηκε στους τοτομείς εκπαίδευσης και έρευνας/τεχνολογίας ενώ η πρόθεση υιοθέτησης "πράσινης" συμπεριφοράς είναι σχετικά χαμηλή με τις χαμηλότερες σχετικά επιδόσεις στον αγροτικό τομέα και τις σχετικά υψηλότερες επιδόσεις στον τουριστικό τομέα. Επιπλέον, η έρευνα σημειώνει ότι οι γυναίκες είχαν υψηλότερο κλιματικό εγγραμματισμό, χαμηλότερη δυσπιστία ως προς τη σοβαρότητα της κλιματικής αλλαγής και υψηλότερο επίπεδο ‘πράσινης' συμπεριφοράς. Ωστόσο, χαμηλότερη βρέθηκε η εμπιστοσύνη των γυναικών στις γνώσεις και δυνατότητές τους. Παράλληλα οι νεότεροι είχαν υψηλότερο κλιματικό εγγραμματισμό και χαμηλότερη δυσπιστία. Ωστόσο, έχουν υιοθετήσει λιγότερα ‘πράσινα' μέτρα ακόμα κι αν αυτά οδηγούν σε σε εξοικονόμηση χρημάτων (μείωση ενεργειακής κατανάλωσης, χρήση ΜΜΜ αντί αυτοκινήτου, κ.α.). Το επίπεδο εκπαίδευσης δεν βρέθηκε να επηρεάζει σημαντικά την ‘πράσινη' συμπεριφορά. Αντιθέτως, η ευρύτητα ως προς τις πηγές ενημέρωσης (από γενικής φύσης μέσα ως επιστημονικά) φάνηκε να επιδρά σημαντικά στην ‘πράσινη' συμπεριφορά. Σημαντικά θετική βρέθηκε η επίδραση του κλιματικού εγγραμματισμού στη υιοθέτηση ‘πράσινης' συμπεριφοράς, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα χαρακτηριστικά του πληθυσμού που εξετάστηκαν παραπάνω. «Η πρακτική αξία των ευρημάτων έγκειται στο ότι υπάρχει δυνατότητα μέσω της ενίσχυσης του κλιματικού εγγραμματισμού να επηρεαστεί θετικά μεγάλος αριθμός πολιτών, ώστε συλλογικά να συμβάλλουν στο μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής», σημειώνουν οι ερευνητές. Καταλήγοντας σε βασικά συμπεράσματα της έρευνας η κ. Παπαγιαννάκη υπογράμμισε ότι «ο κλιματικός εγγραμματισμός επιδρά θετικά στην πράσινη συμπεριφορά». «H ενίσχυσή του κατά τη γνώμη μας μπορεί να βοηθήσει τους πολίτες να κατανοήσουν καλύτερα τους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής, να υιοθετήσουν πιο μαζικά πράσινες συνήθειες και να αποδεχτούν την ανάγκη προσαρμογής. Είναι ένα γενικό συμπέρασμα. Μικρότερη επίδραση στην υιοθέτηση πράσινων μέτρων χωρίς επιβάρυνση, δηλαδή βιώσιμη στάσης ζωής, μπορεί να αποδεικνύει ότι ο εγγραμματισμός των ατόμων σχετικά με την κλιματική αλλαγή δεν έχει ακόμη επαρκώς μεταφραστεί σε ανάγκη αλλαγής ατομικής συμπεριφοράς σε συστηματικό και καθημερινό επίπεδο. Η υιοθέτηση αυτών των μέτρων δεν θεωρείται προτεραιότητα ή εφικτή λόγω περιορισμένου χρόνου. Αξιοπρόσεκτη είναι η πολύ χαμηλή εμπιστοσύνη σε πολιτεία και βιομηχανία είδαμε όμως ότι η αύξηση εμπιστοσύνης στην πολιτεία μπορεί να επιδράσει θετικά στην πράσινη προώθηση. Χρειάζεται σημαντική βελτίωση του διαχειριστικού πλαισίου και της επικοινωνίας της αξίας των μέτρων προσαρμογής από την πολιτεία», τόνισε. Από την πλευρά του ο διευθυντής ερευνών του στο Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης, στο Εθνικό Αστεροσκοπείο, Δρ. Κώστας Λαγουβάρδος αναφέρθηκε στην κλιματική αλλαγή και τα έντονα καιρικά γεγονότα στην Ελλάδα. Μιλώντας για τις τάσεις της θερμοκρασίας ο κ. Λαγουβάρδος σημείωσε ότι σε διάστημα 30 ετών η αύξηση της θερμοκρασίας είναι περίπου στον 1,5 βαθμό ενώ υπάρχουν περιοχές στη βόρεια Ελλάδα που η αύξηση είναι μεγαλύτερη, ξεπερνώντας τους 2 βαθμούς. «Αυξάνεται με πολύ γρήγορο ρυθμό και ανομοιόμορφα», τόνισε. Ακόμη προσέθεσε ότι οι περιοχές που βιώνουν καύσωνα στη χώρα μας έχουν αυξηθεί ενώ επισήμανε ότι παρατηρείται επιμήκυνση της χρονικής περιόδου που σημειώνονται καύσωνες. «Η κλιματική κρίση είναι ζήτημα επιβίωσης για όλους», σημείωσε εκ μέρους του WWF η Θεοδότα Νάντσου . «Τα αποτελέσματα της έρευνας δεν μας αφήνουν άναυδες ιδίως στο κομμάτι που αφορούν τη συμβολή του καθενός ατόμου στο επίπεδο της ατομικής συμπεριφοράς. Και σίγουρα το κομμάτι που αφορά το γιατί κάθε άτομο δεν εμπλέκεται πιο ενεργά στην κλιματική δράση. Δεν υπάρχει εμπιστοσύνη. Κάθε άνθρωπος στην Ελλάδα αισθάνεται ανήμπορος. Ο κόσμος στην Ελλάδα θέλει να είναι μέρος της λύσης. Ο κόσμος πλέον το καταλαβαίνει και με το παραπάνω. Ο κλιματικός εγγραμματισμός αγγίζει και το ζήτημα της εμπιστοσύνης, όχι στους επιστήμονες στο από εκεί και πέρα», υπογράμμισε η κ. Νάντσου. Ο Κωστής Γριμάνης από την Greenpeace τόνισε ότι ο κλιματικός εγγραμματισμός ενισχύει την δυνατότητα να ανταπεξέλθουμε στην πρόθεση υιοθέτησης πράσινης συμπεριφοράς. «Η ομάδα μεταξύ 45 -55 είναι αυτοί που αναλαμβάνουν συγκριτικά με τις υπόλοιπες ομάδες μεγαλύτερη κλιματική δράση και κάτι άλλο που έχουμε παρατηρήσει από τις έρευνες είναι ότι η διάθεση και η πρόθεση να αναλάβουν κλιματική δράση έχει να κάνει με το θετικό πρόσημο. Το κομμάτι της κλιματικής κρίσης, είναι ένα ζήτημα/συνδυασμός αρνητικών πραγμάτων, και ο κόσμος σε αυτή την κλιματική πραγματικότητα αντιδρά με το να αμύνεται και να κλείνεται άρα ουσιαστικά αυτό που μπορούμε να κάνουμε για να τον προσελκύσουμε στην κλιματική δράση είναι να δείξουμε ποια είναι αυτά τα κλιματικά αποτελέσματα και πως αυτά μπορούν να εφαρμοστούν πρακτικά», υπογράμμισε ο κ. Γριμάνης και επισήμανε ότι χρειάζεται να εντοπιστούν τα κίνητρα των διάφορων κοινωνικών ομάδων για να αναλάβουν κλιματική δράση. «Αν δεν δούμε ποια είναι τα πραγματικά κίνητρα δεν μπορούμε ουσιαστικά να προβούμε σε εφαρμοστέες πολιτικές», είπε. Στη σημασία τέτοιων μελετών αναφέρθηκε ο 'Αλκης Καφετζής από το Eteron - Ινστιτούτο για την Έρευνα και την Κοινωνική Αλλαγή. «Τέτοιες μελέτες είναι πολύ σημαντικές γιατί μας επιτρέπουν να θέσουμε ερωτήματα», είπε και τόνισε ότι υπάρχει τεράστια ανησυχία. Ακόμη επισήμανε ότι χρειάζεται να ενωθεί το κλιματικό-περιβαλλοντικό ζήτημα με το κοινωνικό. «Είναι πολύ σημαντικές αυτές οι συζητήσεις διότι ο κόσμος καταστρέφεται και ακόμη ψάχνουμε τον τρόπο να συζητήσουμε στην κοινωνία και υπάρχει το άγχος ότι σε 10 χρόνια θα συνεχίσουμε να κάνουμε αυτές τις συζητήσεις με διαφορετικό τρόπο αλλά θα συνεχίσουμε να τις κάνουμε. Πρέπει να βρούμε το μαγικό κλειδί που ακόμα δεν το χουμε βρει. Ψάχνουμε να βρούμε εναγωνίως ένα μαγικό κλειδί που θα επιτρέψει στην κοινωνία να κινηθεί το δυνατόν συλλογικά με συνοχή σε μία πάρα πολύ δύσκολη εποχή», ανέφερε. Σημειώνεται ότι η έρευνα χρηματοδοτήθηκε από το Ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ Παράρτημα Ελλάδας. To ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν διαδικτυακά 1962 πολίτες μέσω της ιστοσελίδας www.meteo.gr στις 12-14 Νοεμβρίου 2023.